 |
Original Airdate:
Tετάρτη, 28 Νοεμβρίου 2012, 23:30 - ΝΕΤ
ΜΕΡΟΣ Β' / ΕΛΛΑΔΑ, "Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ"
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 58 min.
H αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου προβάλλεται ως η ενδεδειγμένη απάντηση στην οικονομική κρίση που μαστίζει την Ελλάδα. Tο ελληνικό κράτος έχει παραχωρήσει τα μεταλλευτικά δικαιώματα μιας έκτασης 317.000 στρεμμάτων στη Β. Χαλκιδική, πλούσια σε χρυσό, χαλκό και άλλα μέταλλα, στην καναδική πολυεθνική Eldorado Gold. Όμως, κάτοικοι της περιοχής που χρόνια αντιστέκονται στη δημιουργία ορυχείου χρυσού στην περιοχή τους, υποστηρίζουν ότι η επένδυση θα προκαλέσει ανεπίστρεπτη καταστροφή στο περιβάλλον, με τα οφέλη να είναι λιγότερα από τις απώλειες.
«Ο Θησαυρός της Κασσάνδρας» είναι μια ακτινογραφία του σύγχρονου ελληνικού κράτους, πριν και κατά την διάρκεια της κρίσης.
ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σενάριο, Σκηνοθεσία, Αφήγηση: Γιώργος Αυγερόπουλος / Επιτόπια Έρευνα & Οργάνωση Θέματος: Γεωργία Ανάγνου / Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Σκουμπρή / Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιάννης Αυγερόπουλος, Θεόφιλος Δαδής / Μοντάζ: Βασίλης Μάγκος, Άννα Πρόκου / Μουσική: Γιάννης Παξεβάνης / Τραγούδι: Σαβίνα Γιαννάτου / Μια παραγωγή της Small Planet για την ΕΡΤ © 2011 - 2012
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Original shooting format: HD 1080p25 / Ήχος: Dolby Stereo / Γλώσσα: Ελληνικά
| ||
Το δάσος των Σκουριών με τις υπεραιωνόβιες οξιές και δρυς του, είναι ένα από τα λίγα δάση της Ελλάδας που έχουν γλιτώσει από τις πυρκαγιές και την ληστρική εκμετάλλευση. Δυσπρόσιτο
και άγνωστο στους πολλούς, το δάσος βρίσκεται στο όρος Κάκαβος της Βορείου Χαλκιδικής. Στη γη που γέννησε τον Αριστοτέλη, στις πύλες του Αγίου Όρους.
και άγνωστο στους πολλούς, το δάσος βρίσκεται στο όρος Κάκαβος της Βορείου Χαλκιδικής. Στη γη που γέννησε τον Αριστοτέλη, στις πύλες του Αγίου Όρους.
Κάτω από το δάσος των Σκουριών υπάρχει ένα σημαντικό κοίτασμα χρυσού και χαλκού, αξίας περίπου 12 δισ. δολαρίων
«Τα δάση αυτά είναι για τη χώρα μας δάση αναφοράς, βρίσκονται εδώ από αρχαιοτάτων χρόνων. Χαρακτηρίζονται ως αρχέγονα δάση και αυτά, σπανίζουν τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο», λέει ο Θεοχάρης Ζάγγας, Πρόεδρος της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας, τονίζοντας την τεράστια οικολογική σημασία του δάσους των Σκουριών.
Και πράγματι, ίσως τίποτα να μη διατάρασσε ποτέ την ησυχία αυτής της περιοχής, αν κάτω από τις ρίζες των δέντρων, δεν υπήρχε ένα σημαντικό κοίτασμα χρυσού και χαλκού, αξίας περίπου 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτός είναι και ο λόγος που το ορυχείο στις Σκουριές βρίσκεται στο επίκεντρο του επενδυτικού σχεδίου της «Ελληνικός Χρυσός», της κοινοπραξίας που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση του έργου. Το 95% αυτής της εταιρείας ανήκει στην καναδική Eldorado Gold, και το υπόλοιπο 5% ανήκει στην ελληνική κατασκευαστική εταιρεία ΑΚΤΩΡ, του ομίλου Μπόμπολα.
Η εταιρεία θέλει να κατασκευάσει στην καρδιά του δάσους, ένα ανοιχτό και ένα υπόγειο ορυχείο, προκειμένου να εξορύξει το κοίτασμα. Το ανοιχτό ορυχείο θα έχει διάμετρο 700 μέτρα και βάθος 200. Το υπόγειο θα έχει σήραγγες μήκους 25 χιλιομέτρων, που θα φτάνουν ακόμα και τα 770 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης. Επίσης θα κατασκευαστεί ένα εργοστάσιο επεξεργασίας, καθώς και δύο λεκάνες εναπόθεσης αποβλήτων.
Η σχετική περιβαλλοντική μελέτη έχει εγκριθεί από το ελληνικό κράτος και η αποψίλωση του δάσους έχει ήδη ξεκινήσει. Όμως το έργο συναντά την αντίσταση πολλών κατοίκων της περιοχής, που έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την ακύρωσή του.
Πλέον, το δάσος αποτελεί πεδίο σκληρών συγκρούσεων. Συχνά δονείται από τις πορείες και τα συνθήματα των διαδηλωτών ενάντια στο ορυχείο, φωνές που τις περισσότερες φορές αντιμετωπίζονται με βίαιη καταστολή και πνίγονται στα δακρυγόνα από τις δυνάμεις της αστυνομίας.
«ΤΟ ΦΡΑΓΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ ΜΑΣ ΘΥΜΙΖΕΙ ΑΟΥΣΒΙΤΣ»
«Όλος ο κόσμος της περιοχής είναι ξεσηκωμένος, δεν πρόκειται να τα αφήσει αυτά τα πράγματα. Και ο κόσμος αυτός δεν παλεύει για μεροκάματο, παλεύει για να κρατήσει τον τόπο του, δεν έχει οικονομικά συμφέροντα, βλέπει μόνο μπροστά του, βλέπει τα παιδιά του, το μέλλον αυτής της περιοχής», μας λέει ο Τόλης Παπαγεωργίου, μέλος του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων, που έχει δέσει τη ζωή του με το κίνημα που εναντιώνεται στη δημιουργία του ορυχείου.
Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που η Β. Χαλκιδική βρίσκεται μπροστά σε ανάλογα επενδυτικά σχέδια. Στο παρελθόν, στα τέλη της δεκαετίας του ’90, η επίσης καναδική εταιρεία TVX Gold θέλησε να κατασκευάσει στην περιοχή ένα ορυχείο χρυσού και τότε οι κάτοικοι είχαν ανατρέψει τα σχέδιά της με ένα δυναμικό κίνημα αντίστασης. Μέχρι και στρατιωτικός νόμος είχε επιβληθεί στην περιοχή, με απαγόρευση της κυκλοφορίας, αλλά τελικά το Συμβούλιο της Επικρατείας δικαίωσε τους κατοίκους, ακυρώνοντας το επενδυτικό σχέδιο της TVX Gold.
Η εταιρεία έχει περιφράξει τις εγκαταστάσεις της με συρματοπλέγματα, κάμερες και συστήματα συναγερμού, τοποθετημένα ακόμα και στα κλαδιά των δέντρων. Το φυλάκιο της πύλης, βρίσκεται πάνω σε ένα δημόσιο δρόμο και όπως καταγγέλλουν οι κάτοικοι, μαυροντυμένοι σεκιούριτι τους ζητούν στοιχεία ταυτότητας για να τους αφήσουν να περάσουν. Όταν μας οδήγησαν εκεί, οι άνδρες της ιδιωτικής ασφάλειας μας βιντεοσκοπούσαν με τα κινητά τους τηλέφωνα. «Στα πενήντα χρόνια που ζω, δεν θυμάμαι ποτέ αυτό το δάσος να έχει φραχτεί από καμιά εταιρεία. Αυτό εδώ μας θυμίζει Άουσβιτς», καταγγέλλει ο Δημήτρης Κάλτσος, που έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στην περιοχή.
«Μήπως κάποιοι άνθρωποι δημιούργησαν συνθήκες για να με εξαναγκάσουν να το κάνω; Αν συμβαίνει αυτό, δεν θα απολογηθώ κιόλας», απαντά ο κ. Στρατουδάκης, Γενικός Διευθυντής της Ελληνικός Χρυσός. «Όταν, για να διογκωθείς, μαζεύεις ό,τι τυχάρπαστο υπάρχει στην Ελλάδα, αρχίζει το θέμα και μπαίνει στην έννοια της δολιοφθοράς. Αυτό λοιπόν δημιούργησε προβλήματα στην Αστυνομία, η οποία σχεδόν μου επέβαλε να δημιουργήσω συνθήκες προστασίας απέναντι σε συγκεκριμένα πράγματα».
317.000 ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ ΓΙΑ 11.000.000 ΕΥΡΩ
Ωστόσο, το ελληνικό κράτος δεν έχει παραχωρήσει τα μεταλλευτικά δικαιώματα μόνο στο δάσος των Σκουριών. Έχει παραχωρήσει τα μεταλλευτικά δικαιώματα μιας έκτασης 317.000 στρεμμάτων. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται δύο προϋπάρχοντα ορυχεία μαζί με τις εγκαταστάσεις τους, 310 σπίτια στο Στρατώνι, καθώς και τα δικαιώματα έρευνας και επέκτασης της εξορυκτικής δραστηριότητας με το άνοιγμα και άλλων μεταλλείων.
«Το μεταλλευτικό πεδίο στη Χαλκιδική είναι ίσως ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο», βεβαιώνει ο κ. Στρατουδάκης, Γενικός Διευθυντής της Ελληνικός Χρυσός. «Και μάλιστα κακώς είναι μονότονα προσανατολισμένο στον χρυσό.Είναι ένα πολυμεταλλικό μεταλλευτικό πεδίο. Έχει χαλκό, έχει άργυρο, έχει χρυσό, έχει μόλυβδο, έχει ψευδάργυρο. Όλα είναι δίπλα μας!»
Το αντάλλαγμα που πλήρωσε η εταιρεία στο ελληνικό κράτος για να αποκτήσει τα παραπάνω ήταν 11 εκατομμύρια ευρώ. «Το μεγαλύτερο σκάνδαλο που έχει γίνει στην Ελλάδα, δεν είναι ούτε η Ζίμενς, ούτε το Βατοπέδι, το μεγαλύτερο σκάνδαλο που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια είναι η μεταβίβαση αυτής εδώ της περιοχής στην «Ελληνικός Χρυσός» και η ελληνική Βουλή πρέπει να το δει ξανά το θέμα», λέει ο κ. Λάζαρος Τόσκας, μέλος των επιτροπών αγώνα ενάντια στα ορυχεία. «Ο κύριος Πάχτας ξεπούλησε ορυκτό πλούτο αξίας δισεκατομμυρίων, χωρίς κανένα αντάλλαγμα».
Η ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΑ
Ο κος Πάχτας εδώ και χρόνια έχει εγκαταλείψει την κεντρική πολιτική σκηνή. Έχει επιστρέψει στον τόπο του και σήμερα είναι δήμαρχος του δήμου Αριστοτέλη, όπου και σχεδιάζεται το χρυσωρυχείο. Ήταν ο άνθρωπος που ως υφυπουργός οικονομικών μεταβίβασε το μεταλλευτικό πεδίο για 11.000.000 ευρώ στην Ελληνικός Χρυσός. Ήταν Δεκέμβριος του 2003. Την εποχή που χρήματα (φαινομενικά) υπήρχαν, που η χώρα κατασκεύαζε μεγάλα έργα για τους ολυμπιακούς αγώνες.
Στην Χαλκιδική ωστόσο επικρατεί αναβρασμός. Η προηγούμενη εταιρεία χρυσού, η ΤVX Gold είχε πτωχεύσει και έφευγε από τη χώρα. Εκατοντάδες εργαζόμενοι των ορυχείων, απλήρωτοι επί μήνες και μπροστά στον κίνδυνο της ανεργίας είχαν κλειστεί στις στοές και έκαναν απεργία πείνας. Συνάδελφοί τους διαμαρτύρονταν δυναμικά έξω από το υπουργείο οικονομικών στο κέντρο της Αθήνας.
Ο κ. Πάχτας έψαχνε απεγνωσμένα για μια λύση. «Εμείς τετραγωνίσαμε τον κύκλο», θυμάται. «Χτύπησα όλες τις πόρτες των Ελλήνων επιχειρηματιών που θα μπορούσαν να έχουν μια συνάφεια με το θέμα. Κανείς δεν ήθελε να βάλει το κεφάλι του στον τορβά». Τελικά επενδυτής βρέθηκε. Ήταν η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. Η εταιρεία είχε συσταθεί τρεις μέρες πριν την αγοραπωλησία, από δύο υψηλόβαθμα στελέχη της ελληνικής κατασκευαστικής εταιρείας Άκτωρ, του ομίλου Μπόμπολα, έναν από τους πιο σημαντικούς επιχειρηματικούς ομίλους της Ελλάδας. Σύντομα στο επενδυτικό σχήμα εισχωρούν ως κύριοι μέτοχοι η Άκτωρ με 35% και η καναδική μεταλλευτική εταιρεία European Goldfields, με 30%.
Η πώληση γίνεται απευθείας, χωρίς δημόσιο διαγωνισμό, όπως ορίζει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Η μέθοδος που επιλέχθηκε για να περάσουν τα ορυχεία στη νέα εταιρεία ήταν η εξής: Το ελληνικό δημόσιο θα αγόραζε τα μεταλλεία από την TVX που έφευγε από τη χώρα για 11 εκατομμύρια ευρώ και την ίδια μέρα θα τα πουλούσε στην «Ελληνικός Χρυσός» στην ίδια ακριβώς τιμή. Ούτε σεντς παραπάνω, ούτε σεντς παρακάτω.
«Όπως ήταν ολόκληρο, το πήραμε και το ξαναδώσαμε στην άλλη μεριά», λέει ο κ. Πάχτας. «Για να κρατήσουμε τις θέσεις απασχόλησης, για να κρατήσουμε την επένδυση ζωντανή.» Τα 11 εκατομμύρια ευρώ που πήρε το ελληνικό κράτος, δεν πήγαν στα ταμεία του. Δόθηκαν ως αποζημιώσεις στους εργαζόμενους της εταιρείας που έφευγε.
«Ξέρετε τι έκανε για την TVX ο Πάχτας; Όταν έμειναν 472 άνθρωποι άνεργοι, δεν τους πλήρωσε η TVX GOLD η μητρική που είχε υποχρέωση να τους πληρώσει, και δεν ήταν πτωχή, τους πληρώσατε εσείς και εγώ», υποστηρίζει ο κ. Τόλης Παπαγεωργίου από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων.
«Ο πλούτος που πουλήσανε είναι δεκάξι δις και τα δώσανε τσάμπα σε μια εταιρεία που δημιουργήθηκε την προηγούμενη μέρα της μεταβίβασης με μετοχικό κεφάλαιο εξήντα χιλιάδες ευρώ», καταγγέλλει ο κ. Λάζαρος Τόσκας και επισημαίνει: «Έξι μήνες μετά την αγοραπωλησία, τα ορυχεία κοστολογήθηκαν 408 εκατομμύρια ευρώ!»
«Τι αξία είχε τότε; Τι αξία είχε τότε; Θυμάστε;» ρωτά με ένταση ο κ. Πάχτας «Η εταιρεία είχε πτωχεύσει. Μια εταιρεία που έχει πτωχεύσει, πόσο αξίζει, ξέρετε; Πόσο αξίζει μια εταιρεία που έχει πτωχεύσει; Μηδέν. Αξίζει παραπάνω;»
«Στην ουσία ήτανε μια σύμβαση μεταξύ δύο ιδιωτών, και διαμεσολάβησε για μια ώρα περίπου το ελληνικό δημόσιο, έτσι ώστε και εμείς να διασφαλιστούμε ότι αγοράζουμε κάτι συγκεκριμένο και με συγκεκριμένα βάρη, αλλά και το ελληνικό δημόσιο να διασφαλίσει τη συνέχεια της επένδυσης», λέει ο κ. Πέτρος Στρατουδάκης, Γενικός Διευθυντής της "Ελληνικός Χρυσός".
Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΖΗΤΑ ΕΞΗΓΗΣΕΙΣ
Για την υπόθεση αυτή το 2008, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την Ελλάδα εξηγήσεις. Για το ποσό της συναλλαγής και τη μέθοδο που αυτή έγινε, για το ότι η εταιρεία "Ελληνικός Χρυσός" απαλλάχτηκε από την υποχρέωση καταβολής φόρου μεταβίβασης, και για το ότι κατέβαλε μειωμένες δαπάνες δικηγόρων και συμβολαιογράφων.
Για την υπόθεση αυτή το 2008, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την Ελλάδα εξηγήσεις. Για το ποσό της συναλλαγής και τη μέθοδο που αυτή έγινε, για το ότι η εταιρεία "Ελληνικός Χρυσός" απαλλάχτηκε από την υποχρέωση καταβολής φόρου μεταβίβασης, και για το ότι κατέβαλε μειωμένες δαπάνες δικηγόρων και συμβολαιογράφων.
Οι ελληνικές απαντήσεις δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η τιμή πώλησης των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός το 2003 ήταν κατώτερη της πραγματικής αγοραίας αξίας τους, και ότι, ως εκ τούτου, η εταιρεία έλαβε παράνομη ενίσχυση από το ελληνικό κράτος ύψους €15,3 εκατ. ευρώ, κατά παράβαση των κανόνων της Ε.Ε. Η Επιτροπή ζήτησε τα χρήματα αυτά, συν τους τόκους, να επιστραφούν στο ελληνικό δημόσιο.
«Και όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ζήτησε να επιστρέψει η «Ελληνικός Χρυσός» δεκαπεντέμισι εκατομμύρια ευρώ στο ελληνικό δημόσιο, ο τότε Υπουργός Περιβάλλοντος, ο κύριος Παπακωνσταντίνου, προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για να μην πληρώσουν οι ιδιώτες τα δεκαπεντέμισι εκατομμύρια στο κράτος», λέει ο κ. Τόσκας. «Είναι να τραβάς τα μαλλιά σου, είναι σκάνδαλα απερίγραπτα.»
«Το ελληνικό κράτος παγίως προσφεύγει κατά των αποφάσεων της ευρωπαϊκής επιτροπής όταν κρίνει ότι δεν έχει κάνει καλά τη δουλειά της», απαντά ο κ. Παπακωνσταντίνου. «Γιατί δεν έχει το αλάθητο η ευρωπαϊκή επιτροπή, πολλές φορές λέει πράγματα με τα οποία διαφωνούμε». Η εκδίκαση της προσφυγής εκκρεμεί μέχρι σήμερα.
«Εγώ είμαι περήφανος για τη θέση που πήραμε τότε!», προσθέτει ο κ. Πάχτας. «Γιατί αυτό που κάναμε τότε, δίνει προοπτική στη ζωή σήμερα. Αν θα πάρει η πολιτεία δηλαδή, πέντε, δέκα εκατομμύρια παραπάνω, λίγο είναι το πρόβλημα για μένα».
«Η ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ ΜΑΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΜΙΚΡΟ ΠΑΡΙΣΙ»
Το ελληνικό κράτος είναι αποφασισμένο να προστατέψει την επένδυση της «Ελληνικός Χρυσός», που εμφανίζεται άλλωστε ως η μεγαλύτερη στη χώρα, σε αυτή την περίοδο της καλπάζουσας οικονομικής κρίσης.
Το ελληνικό κράτος είναι αποφασισμένο να προστατέψει την επένδυση της «Ελληνικός Χρυσός», που εμφανίζεται άλλωστε ως η μεγαλύτερη στη χώρα, σε αυτή την περίοδο της καλπάζουσας οικονομικής κρίσης.
Ωστόσο, δεν θα πάρει δικαιώματα εξόρυξης, ένα ποσοστό σε χρήμα, δηλαδή, από τον πλούτο που θα βγαίνει από τα σπλάχνα της γης. Ο Μεταλλευτικός Κώδικας της Ελλάδας, που γράφτηκε επί χούντας, δεν προβλέπει κάτι τέτοιο, σε αντίθεση με άλλα κράτη της Ευρώπης και του κόσμου.
Ο κ. Παπακωνσταντίνου ρωτήθηκε πώς τελικά κερδίζει η χώρα από αυτή την επένδυση: «Το κράτος κερδίζει γιατί παίρνει φόρους, το κράτος κερδίζει γιατί προσλαμβάνονται πάνω από 1.000 άτομα και αυτά τα άτομα έχουν εισοδήματα, άρα πληρώνουν φόρους, υπάρχουν ασφαλιστικές εισφορές, το κράτος σίγουρα δεν κερδίζει μην αξιοποιώντας τα κοιτάσματα που έχει».
«Μια επένδυση, μια επιχείρηση δημιουργεί παραγωγική δραστηριότητα», προσθέτει ο κ. Πάχτας. «Η δική μας λοιπόν, δημιουργεί 1.500 – 1.600 θέσεις απασχόλησης και άλλες 3.000 άμεσες παρελκόμενες. 5.000 νέες θέσεις απασχόλησης», επισημαίνει ο κ. Πάχτας. «Ξέρετε τι σημαίνει αυτό για τα ταμεία του ελληνικού κράτους; Σε ποια άλλη περιοχή της Ελλάδας δημιουργούνται σήμερα 5.000 θέσεις εργασίας;».
Οι εργαζόμενοι της Ελληνικός Χρυσός στο εν ενεργεία ορυχείο του Στρατωνίου, ούτε λέξη δεν θέλουν ν’ ακούσουν σχετικά με την αμφισβήτηση της επένδυσης από τους συμπατριώτες τους. Μαζεμένοι γύρω από ένα τραπέζι σε ένα διάλλειμα της σκληρής δουλειάς τους, μιλάνε έντονα και εκνευρισμένα.
«Ποια επιχείρηση παίρνει κόσμο σήμερα, το 2012; Η Χαλκιδική μας θα γίνει μικρό Παρίσι. Όλοι διώχνουν, καίγεται ο τόπος μας και εμείς το χαβά μας δηλαδή;», λέει αγανακτισμένος ένας εργαζόμενος. «Με τί θα πάμε ρε παιδιά μπροστά; Μην τρελαθούμε τώρα δηλαδή! Τι έχει η Ελλάδα για να πάμε μπροστά; Όχι το ένα, όχι τ' άλλο, να σηκωθούμε να φύγουμε απ' τον τόπο μας;», λέει ένας άλλος.
«Καταλαβαίνει κανείς ότι όλοι θέλουμε τις θέσεις εργασίας, δε σημαίνει όμως ότι για αυτές τις θέσεις εργασίας ξεπουλάμε τα πάντα. Ξεπουλάμε δημόσια περιουσία, ξεπουλάμε τις ζωές μας, ξεπουλάμε το δάσος μας, ξεπουλάμε τα πάντα. Δεν είπαμε εμείς να μην συνεχίσουν τα υπάρχοντα μεταλλεία να δουλεύουν, να μην έχει θέσεις εργασίας. Όχι όμως ξεπουλώντας τα πάντα», απαντά ο Λάζαρος Τόσκας.
Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ
Ο Γιώργος Καλύβας ζει μέσα στο δάσος, όπως έκαναν παλιότερα οι γονείς του και οι παππούδες του. Κερδίζει τη ζωή του δουλεύοντας με κόπο ένα κτήμα, όπου έχει βάλει καστανιές, καρυδιές, κερασιές, μελίσσια… «Δεν πειράζω τη φύση, εδώ συμβιώνω μαζί της», μας λέει. «Κομμάτι της είμαι κι εγώ και έτσι πρέπει να αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξη μας, να είναι τα βήματά μας ελαφρά επάνω στη γη, να μην είναι βαριά».
Το σπίτι του βρίσκεται ακριβώς δίπλα εκεί που προβλέπεται να χτιστεί το ένα απ’ τα φράγματα εναπόθεσης των τελμάτων του ορυχείου, αλλά είναι αποφασισμένος να μην εγκαταλείψει τη γη του. «Εγώ θα πρέπει να είμαι ο τελευταίος που θα φύγει από εδώ, ίσως να με χτίσουν κι εμένα μέσα στο μπετόν, στο φράγμα», ομολογεί στον ίδιο του τον εαυτό.
Το δάσος ήταν κάποτε γεμάτο ζωή. Οικογένειες ολόκληρες είχαν εδώ τους μπαξέδες τους, κι όπως λένε, στην κατοχή, το βουνό έσωσε τον κόσμο από την πείνα. Ακόμα και τώρα, ένας ολόκληρος κόσμος ζει σε σχέση με το βουνό.«Όλοι αυτοί οι άνθρωποι εδώ πέρα είναι γεωργοί, είναι κτηνοτρόφοι, πιο κάτω είδατε ένα εργοστάσιο τυροποιίας. Φαντάζεστε ότι θα γίνει το ορυχείο, και θα αγοράσει κανείς το τυρί από δω; Ή θα πάρει το γάλα, θα πάρει το κρέας ή θα πάρει το λαχανικό, ή θα πάρει τα μύδια της περιοχής ή θα πάρει τα ψάρια της περιοχής; Ή θα έρθει κανένας τρελός εδώ να κάνει τουρισμό;», μας λέει ο Τόλης Παπαγεωργίου. «Υπάρχει ένας βασικός παράγοντας που λέγεται αειφορία. Το μετάλλευμα έχει την εξής ιδιότητα, το βγάζεις μια φορά από τη γη, το επεξεργάζεσαι το πουλάς και χάθηκε. Αυτό που αφήνεις μετά στον τόπο είναι απόβλητα».
"Αξίζει πιστεύω να επιβαρύνουμε μια περιοχή της τάξης του 0,4% για να μπορέσουμε να ζήσουμε. Δεν μπορούμε να ζήσουμε μόνο με το φυτό και με το δέντρο. Έχουμε εκατοντάδες εκατομμύρια δέντρα να ζήσουμε και ευτυχώς η περιοχή μας επαναλαμβάνω, είναι από τις πιο πράσινες περιοχές του τόπου μας», σημειώνει ο κ. Πάχτας. «Να τον αφήσουμε το χαλκό εκεί; Αν παράδειγμα, τα καλώδια στα σπίτια μας, ήταν ξύλινα, δεν θα κόβαμε δέντρα για να μεταφέρουμε το ρεύμα; Ούτε έχει καμία διαφορά», συμπληρώνει ο κ. Στρατουδάκης της «Ελληνικός Χρυσός».
ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΧΩΡΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ;
Κάτοικοι και επιστημονικοί φορείς υποστηρίζουν ότι οι επιπτώσεις του νέου ορυχείου στο περιβάλλον, με τη μετατροπή της περιοχής σε βαριά βιομηχανική ζώνη, θα είναι σε τέτοιο βαθμό καταστροφικές, που δε θα μπορούν να αντισταθμιστούν με κανένα όφελος. Προειδοποιούν πως οι επεμβάσεις που θα γίνουν στο όρος Κάκαβος για το ορυχείο των Σκουριών θα πλήξουν ανεπανόρθωτα τους υδάτινους πόρους της περιοχής.
«Απ’ ότι βλέπω, πάνω στις Σκουριές, προτείνουν τη διάνοιξη γεωτρήσεων για να κατεβάσουν την υπόγεια στάθμη, προκειμένου να μπορέσουν να δουλέψουν. Αυτό θα κατεβάσει τόσο πολύ την υπόγεια στάθμη, που θα δημιουργηθεί πρόβλημα υδατικού ισοζυγίου», προειδοποιεί ο κ. Καραμούζης, καθηγητής υδραυλικής στο ΑΠΘ. «Θα έρθει μια ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης. Όλο το βουνό εκεί πάνω, θα το στεγνώσει στην κυριολεξία, θα μειωθούν οι πηγές», σημειώνει.
Από την πλευρά τους, τόσο ο κ. Πάχτας όσο και ο κ. Στρατουδάκης της «Ελληνικός Χρυσός» υπογραμμίζουν ότι τίποτα τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. «Είμαι ο πρώτος που έχω πει ότι αν χαθεί μια σταγόνα νερού, εγώ θα διακόψω την επένδυση. Τα νερά για την προ του Άθω περιοχή, για την περιοχή Ουρανούπολης, Νέα Ρόδων, Αμμουλιανής, Ιερισσού και Στρατωνίου, γιατί όλοι αυτοί υδρεύονται από μια υδρολογική λεκάνη», διαβεβαιώνει ο δήμαρχος κ. Πάχτας.
Ο κ. Παπακωνσταντίνου, ήταν ο Υπ. Περιβάλλοντος που τον Ιούλιο του 2011, μέσα σε 20 μέρες από την ανάληψη των καθηκόντων του, ενέκρινε την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, προκειμένου να προχωρήσει το έργο της εταιρείας. «Εδώ η χώρα πρέπει ν’ αποφασίσει ορισμένα πράγματα. Θέλει ή δε θέλει ανάπτυξη; Θέλει ή δε θέλει ν’ αξιοποιήσει τον ορυκτό της πλούτο; Εάν δε θέλει, τότε να το πούμε και να το πάρουμε απόφαση συνολικά. Αλλά θα είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρώπη, η οποία έχει ορυκτό πλούτο και δεν τον αξιοποιεί», σημειώνει.
Ο Γιώργος Καλύβας, χωμένος στην καρδιά του δάσους, μακριά από τα γραφεία των υπουργών όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις που απειλούν να του αλλάξουν τη ζωή, αντιμετωπίζει την κατάσταση στωικά: «Πιστεύω ότι είναι κι ένας μεταμοντέρνος πόλεμος αυτός που γίνεται τοπικά εδώ, δηλαδή μια εισβολή με κεφάλαια και με νόμους, για να σου πάρουν τις πρώτες ύλες και να σου αφήσουν τη ρύπανση, τη μόλυνση, τα υποπροϊόντα», μας λέει. «Αυτό είναι ύβρη, για να θυμηθούμε και τους αρχαίους. Δεν θα υπάρχει επιστροφή».
