Μύθος 1ος: Πρέπει να προστατευθούν οι θέσεις εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων για να μην "στεγνώσει" κι άλλο η αγορά.
Πραγματικότητα: Η μονιμότητα των εργαζομένων στο δημόσιο και η διατήρηση του κόστους εργασίας σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά του ιδιωτικού τομέα διατηρεί υψηλά τα κόστη παραγωγής και μειώνει την ανταγωνιστικότητα. Αν το Δημόσιο ως εργοδότης διατηρεί υψηλότερα αμοιβόμενους εργαζόμενους σε θέσεις που όχι μόνο δεν παράγουν έργο αλλά δυσχεραίνουν την παραγωγικότητα, το μόνο που επιτυγχάνει είναι να αφαιρεί στην πραγματικότητα ρευστότητα από την πραγματική οικονομία. Αν δηλαδή μια επιχείρηση για κάθε 5 υπαλλήλους που απασχολεί ο ένας, δηλαδή το 25% του δυναμικού, απασχολείται για να διεκπεραιώνει τη γραφειοκρατία του δημοσίου (εφορίες, πιστοποιητικά, ουρές κλπ), αυτό είναι ένα ανελαστικό κόστος που διατηρεί την τελική τιμή των προϊόντων και των υπηρεσιών ψηλά, άρα δεν αφήνει τον τιμάριθμο να πέσει και άρα.......
μειώνει τα πραγματικά εισοδήματα. Επιπλέον, η διατήρηση υψηλού εργατικού κόστους, όχι μόνο υπό τη μορφή μισθολογικών αλλά και άλλων παροχών (άδειες, παροχές υγείας κλπ) υπέρ του μέσου όρου της αγοράς επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό και άρα τη φορολογία. Να σημειώσουμε ότι το 75% των εξόδων του κρατικού προϋπολογισμού ρέει σε μισθούς και συντάξεις. Υπάρχει κι άλλο ένα θέμα εδώ. Αν φανταστούμε ένα απλό οικονομικό μοντέλο όπου το κράτος μαζεύει φόρους και με τη σειρά του πληρώνει μισθούς και συντάξεις οι οποίοι στη συνέχεια καταλήγουν στην αγορά, τότε αυτή η οικονομία είναι καταδικασμένη σε εξαφάνιση διότι πολύ απλά δεν προσελκύει νέο φρέσκο χρήμα. Ανακυκλώνει μια διαρκώς μειούμενη ρευστότητα γιατί ένα μέρος του κυκλοφορούντος κεφαλαίου αναγκαστικά φεύγει εκτός συστήματος είτε μέσω της εισαγωγής προϊόντων, ενέργειας κλπ είτε μέσω της πληρωμής τοκοχρεωλυσίων. Έτσι, σε κάθε "κύκλο" μεταξύ υπαλλήλων/καταναλωτών και επιχειρήσεων απομένουν ολοένα και λιγότερα κεφάλαια μέχρι - στη θεωρητική περίπτωση - μηδενισμού τους. Από την άλλη, η απόλυση υπαλλήλων που μισθοδοτούνται από το δημόσιο, δηλαδή μείωση του εργατικού κόστους του δημοσίου αλλά και περιορισμός των δραστηριοτήτων του δημοσίου, απελευθερώνει κεφάλαια στην αγορά και προσελκύει επενδυτές άρα νέο χρήμα.Μύθος 2ος: Μπορούμε να "εκβιάσουμε" βοήθεια από τους Ευρωπαίους, αφού έχουμε ένα τόσο μεγάλο χρέος και άρα αυτοί φοβούνται μήπως χάσουν τα χρήματά τους ή μήπως οι τράπεζές τους αντιμετωπίσουν πρόβλημα.
Πραγματικότητα: Κανείς δε φοβάται από το 2,5% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, γιατί αυτό αποτελούμε, όπως κι αν αυτό εξελιχθεί. Σε αναλογικούς όρους, χάσαμε σε ένα χρόνο από το δικό μας ΑΕΠ 4,5% γιατί τόση ήταν η ύφεση και ακόμα το "παλεύουμε". Οπότε αντιλαμβάνεστε τη σύγκριση των μεγεθών. Μπορούν να ζήσουν άνετα και χωρίς την Ελλάδα. Το χρέος είναι δυσβάσταχτο αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι το μεγαλύτερο μέρος το διακρατούν ελληνικά πιστωτικά και ασφαλιστικά ιδρύματα. Επιπλέον αρκετοί από τους ξένους πιστωτές είτε το έχουν ασφαλίσει σε περίπτωση που δεν το αποπληρώσουμε ή έχουν ήδη προεξωφλήσει τις ζημίες. Σε κάθε περίπτωση η απώλειες για τους ξένους είναι διαχειρίσιμες. Για εμάς όχι.
Μύθος 3ος: Καταναλώνουμε γερμανικά προϊόντα υψηλής αξίας. Μας θέλουν "ζωντανούς" για να μας πουλάνε τα προϊόντα αυτά, άρα δε θα μας αφήσουν να "πέσουμε".
Πραγματικότητα: Καταναλώνουμε το 0,7% της γερμανικής παραγωγής. Αυτό δε σημαίνει ότι δε μας θέλουν για πελάτες όπως ο κάθε σωστός "έμπορος". Από την άλλη δεν αποτελούμε και την πιο σοβαρή αγορά για τα γερμανικά προϊόντα!
Μύθος 4ος: Όλη η Ευρώπη έχει πρόβλημα χρέους. Άρα για χάρη και των άλλων PIGS θα αναγκαστούν να λάβουν μια απόφαση που θα συμπεριλάβει και εμάς.Δεν γίνεται να μας αγνοήσουν!
Πραγματικότητα: Όταν αναφέρονται οι Ευρωπαίοι στο πρόβλημα χρέους των χωρών του Νότου ΔΕΝ αναφέρονται στην Ελλάδα, η οποία αντιμετωπίζει πολύ ειδικά προβλήματα και όντως αποτελεί μια ειδική περίπτωση. Το σύμπτωμα - δηλαδή η αύξηση του κόστους δανεισμού (η άνοδος των spreads δηλαδή) - δεν προέρχεται από την ίδια αιτία για όλες τις χώρες. Η Ελλάδα δεν μπορεί να ενταχθεί σε μια συνολική λύση αφού αποτελεί μια κατηγορία από μόνη της. Αυτό δεν είναι σχήμα λόγου αλλά δυστυχώς αποτελεί τη μοναδική χώρα με τον πυρήνα του προβλήματός της να παραμένει άθικτος από τα όποια μέτρα έχουν ληφθεί κι αυτός ο πυρήνας είναι η ανταγωνιστικότητα. Πολύ απλά, το χρήμα εισέρχεται σε μια χώρα από τρεις πηγές: το δανεισμό (η περίπτωσή μας!), τις εξαγωγές και τις επενδύσεις από ξένα κεφάλαια. Στην ελληνική οικονομία το χρήμα εισέρχεται μόνο από δανεισμό ουσιαστικά, αφού τόσο οι εξαγωγές όσο και οι ξένες επενδύσεις αποτελούν πολύ μικρό έως ελάχιστο ποσοστό. Το ζήτημα είναι ότι δεν κάνουμε κάτι γι' αυτό. Απλά, ζητάμε μόνο δανεικά χωρίς κανείς να ασχολείται με την ανταγωνιστικότητα.
Μύθος 5ος. Το Μνημόνιο είναι λάθος. Συρρικνώνει την οικονομία. Χρειαζόμαστε ανάπτυξη για να πάμε μπροστά.
Πραγματικότητα: Αυτός είναι και ο πιο διαδεδομένος μύθος. Είναι δύσκολο να πείσεις κάποιον πως το πρόβλημα χρέους της χώρας ή το γενικότερο οικονομικό της ζήτημα δεν το προκαλούν ούτε οι "κερδοσκόποι", ούτε οι όντως αδύναμοι πολιτικοί ηγέτες και το πολιτικό σύστημα, ούτε καν οι...εξωγήινοι. Το πρόβλημα είναι ένα και μοναδικό: δεν υπάρχει άλλη πηγή -σοβαρή- εισροής χρήματος για να "δουλέψει" η χώρα πλην του δανεισμένου χρήματος. Το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών σε ρευστό το "προμηθευόμαστε" από δανεικά. Είπαμε και παραπάνω ότι θα έπρεπε να εισέρχεται χρήμα φρέσκο όχι όμως δανεικό, είτε από εξαγωγές είτε από ξένες επενδύσεις. Χρήμα που να μην το χρωστάμε δηλαδή. Καμία χώρα δεν μπορεί να επιβιώσει μόνο με δανεικά. Βεβαίως εδώ κάποιοι θα ισχυρίζονταν ότι θα μπορούσαμε να τυπώσουμε εθνικό νόμισμα, αλλά οι συνέπειες θα είναι τόσο καταστροφικές που δεν θα τις συζητήσουμε εδώ. Ωστόσο έχει αξία, αφού εντοπίσαμε το πρόβλημα να δούμε ότι η λογική του Μνημονίου -πρόσεξε: η λογική του, όχι ο τρόπος που εφαρμόστηκε και αν εφαρμόστηκε - είναι μονόδρομος. Η ελληνική οικονομία για να γίνει ανταγωνιστική πρέπει να γίνει φθηνή και για να γίνει φθηνή πρέπει να μειωθούν τα εργατικά κόστη - αφού δεν έχουμε πρώτες ύλες - και να επέλθει μια βαθιά εσωτερική υποτίμηση. Δηλαδή να απομειωθούν οι τιμές όλων των αξιών στη χώρα: ακίνητα, ενοίκια, υπηρεσίες, τα πάντα. Γίνεσαι φθηνός γίνεσαι ανταγωνιστικός και τελικά κάποιοι αγοράζουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες σου και έρχεται χρήμα, όχι δανεικό. Απλό. Από την άλλη τώρα μια "αναπτυξιακή" πολιτική τύπου "Σαμαρά" κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση. Αν υποθέσουμε ότι αύριο το πρωί μειώνεται ο ΦΠΑ και οι άλλοι φόροι, επανέρχονται οι μισθοί και οι συντάξεις σε κάποιο βαθμό σε μια προηγούμενη κατάσταση και παρέχονται κίνητρα για την οικοδομή ή άλλες δραστηριότητες ώστε να γίνει αυτό που ισχυρίζεται η Νέα Δημοκρατία "τόνωση" ή "επανεκκίνηση" της οικονομίας. Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Να ΜΗΝ πέσει το εργατικό κόστος και το κόστος των υπηρεσιών. Γιατί αν μειώσεις φόρους, δεν απολύσεις δημοσίους υπαλλήλους και επανφέρεις μισθούς και συντάξεις και κατά συνέπεια τονωθεί η εσωτερική ζήτηση απλά οι τιμές θα παραμείνουν στα ίδια - ή και μεγαλύτερα επίπεδα - θα επανέλθουν οι εισαγωγές στα παλιά ή και σε υψηλότερα επίπεδα, άρα κι άλλο χρήμα θα "εξάγεται", ενώ όπως είναι φανερό οι μισθοί θα παραμείνουν σταθερά ψηλά, αφού η ζήτηση για κατανάλωση θα οδηγήσει σε ζήτηση εργασίας άρα και διατήρηση σε υψηλά επίπεδα του εργατικού κόστους. Αποτέλεσμα; Ανταγωνιστικότητα και πάλι χαμηλά άρα όχι φρέσκο χρήμα. Επίσης, ψηλό εργατικό κόστος και ψηλό κόστος λειτουργίας σημαίνει όχι ξένες επενδύσεις άρα και πάλι όχι νέο χρήμα γιατί κανείς ξένος επενδυτής δε θα έλθει σε μια χώρα με αυτά τα χαρακτηριστικά. Που καταλήγει και πάλι το σύστημα; Σε δανεισμό. Κι επειδή ο δανεισμός είναι πιο ακριβός πλέον, σε ακόμη δυσμενέστερους όρους.
Βεβαίως μπορεί κάποιος - άτομο ή και πολιτικό σύστημα ή και ολόκληρη η κοινωνία - να ενθουσιάζεται ή να στοχάζεται λύσεις εκτός οικονομικής πραγματικότητας. Όπως, ας πούμε, ότι θα βρεθεί πετρέλαιο, ουράνιο ή ακόμη και ο θησαυρός του Αλή Πασά και θα σωθούμε έτσι ξαφνικά και μαγικά. Επίσης, πολλοί μπορεί να επιστρέφουν στην επανεξέταση βασικών επιλογών μας μέχρι σήμερα όπως το αν μας αποδίδει τελικώς η παραμονή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στη Μεσόγειο ή στον πλανήτη ακόμη. Ακόμη, είναι πολύ εύκολο αρκετοί να εξετάζουν συναισθηματικού τύπου διεξόδους όπως να αρνηθούμε το χρέος, το επανεξετάσουμε, να το βάψουμε κίτρινο ή να ζητήσουμε από τους Γερμανούς πολεμικές αποζημειώσεις ή από τους Πέρσες να ανελκύσουν τις τριήρεις που μας βύθισαν στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Δεν θα πάψω να επαναλαμβάνω ότι οι λύσεις είναι δεδομένες γιατί απλούστατα εδράζονται σε απαράβατους και μη πολιτικά διαχειρίσιμους οικονομικούς νόμους και το δυσάρεστο είναι πως τις ξέρουν και εκείνοι που θα έπρεπε να τις εφαρμόσουν αλλά δεν το κάνουν για λόγους πολιτικού κόστους ακόμη και την ύστατη ώρα:
- Δραστικός περιορισμός του δημόσιου τομέα. Κλείσιμο οργανισμών και υπηρεσιών με ταυτόχρονη λύση της εργασιακής σχέση των υπαλλήλων αλλά απαραιτήτως συνοδευόμενη από την απόσυρση του Κράτους από τους τομείς που υπηρετούσαν οι υπηρεσίες και οι οργανισμοί που θα κλείσουν. Ειδάλλως, απόλυση για επίδειξη αποτελεί "έγκλημα".
- Πώληση όλων των ΔΕΚΟ και αποχή του δημοσίου από οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα με περιορισμό του στα ελεγκτικά του καθήκοντα. Κανένας συμβιβασμός, καμία εξαίρεση. Το κράτος πρέπει να αποσυρθεί πλήρως από κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα. Τίποτα κακό δε θα συμβεί και θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν. Απλό, δεδομένο, έγινε παντού, το είδαμε κι εδώ όπου έγινε. Τα άλλα είναι απλώς συνδικαλιστική προπαγάνδα.
- Άνοιγμα όλων των επαγγελμάτων σε κάθε έναν που διαθέτει τα απαραίτητα επιστημονικά ή άλλα προσόντα που απαιτούνται. Κανένας οικονομικός, γεωγραφικός, οικογενειακός ή άλλος απίθανος - που δεν μπορεί κανείς να διανοηθεί - περιορισμός.
- Άρση όλων των προνομίων που απολαμβάνουν ειδικές κατηγορίες εργαζομένων, συνδικαλιστών ή κρατικών λειτουργών. Αποκλειστική υποχρέωση του κράτους στους εργαζομένους του ή σε όσους του παρέχουν έργο η παροχή μισθού ή αποζημείωσης. Λοιπές παροχές που σχετίζονται με ιδιαίτερα ασφαλιστικά, συνταξιοδοτικά ή άλλα προνόμια θα πρέπει να εξαφανισθούν. Από τις τρίμηνες διακοπές των εκπαιδευτικών μέχρι τα βουλευτικά αυτοκίνητα. Από την παροχή πρόωρων συντάξεων σε ειδικές κατηγορίες εργαζομένων μέχρι τη βουλευτική ασυλία. Όλα μεταφράζονται σε χρήμα και όλα κοστίζουν.
Ποσοτικά αυτοί οι τέσσερις άξονες αρκούν για να επιλύσουν άμεσα ταμειακά προβλήματα αφού αποσυμπιέζεται το κόστος.
Σε βάθος χρόνου, χρειάζεται η πολιτική συναίνεση. Χωρίς αυτήν το πολιτικό ρίσκο της χώρας παραμένει υψηλό και η πιστοληπτική ικανότητα στα τάρταρα με το κόστος δανεισμού στα ύψη. Όλα τα άλλα είναι σαχλαμάρες. Σε τι όμως συναίνεση; Σε στρατηγικές επιλογές.
- Τα κόμματα εξουσίας πρέπει να συναινέσουν σε ένα φορολογικό σύστημα το οποίο θα πρέπει να παραμείνει σταθερό για χρονικό ορίζοντα τουλάχιστον πενταετίας. Δεν με ενδιαφέρει αν είναι καλό, κακό, άδικο, δίκαιο, πολύπλοκο, απλουστευμένο. Θα ήταν θετικό να ήταν και κάτι από όλα αυτά. Το κυρίαρχο στοιχείο όμως θα πρέπει να είναι η σταθερότητα. Καμμία νομοθετική επιπλέον παρέμβαση από τη στιγμή που θα συμφωνηθεί. Ένα "φορολογικό Σύνταγμα" δηλαδή!
- Σταθερό σύστημα εκπαίδευσης. Παρόμοια με το φορολογικό, δεν ενδιαφέρει πάρα πολύ το τι και πως. Επιθυμητό θα ήταν να είναι και αποδοτικό και σύγχρονο και ό,τι καλύτερο. Η σταθερότητα όμως είναι το μυστικό, με την εγγύηση των δύο μεγάλων κομμάτων τουλάχιστον. Γιατί όμως στην Παιδεία; μα διότι αποτελεί το μοναδικό βραχίονα επένδυσης κρατικής που μπορεί κανείς να αναμένει σε βάθος χρόνου μεγάλες αποδώσεις. Όλες οι άλλες επιχειρηματικές κρατικές δραστηριότητες δεν είναι παρά εστίες διαφθοράς, βολέματος, κομματικού ελέγχου.
- Επιλογή - με ευθύνη των μεγάλων κομμάτων - δύο ή τριών, όχι παραπάνω, στρατηγικών τομέων που η χώρα θα επιλέξει να "εξειδικευθεί". Να γίνει γνωστή. Να δώσει το βάρος. Τουρισμός θα είναι; Ναυτιλία; Ιατρικές υπηρεσίες; Δεν το ξέρω. Δεν έχει και πολύ σημασία. Σημασία έχει όμως και μάλιστα πολύ μεγάλη να γνωρίζουν όλοι ότι η Ελλάδα αποτελεί τον "παράδεισο" του...(ας βάλουν τα δύο μεγάλα κόμματα ό,τι θέλουν εδώ). Με φορολογικές και άλλες προνομιακές ρυθμίσεις, με πρόβλεψη για την αντίστοιχη εκπαίδευση, με ειδικές πρόνοιες για τη γραφειοκρατία και τα εμπόδια που τυχόν εμφανίζονται με ό,τι χρειάζεται. Όταν όμως αναφερόμαστε σε στρατηγικές επιλογές ουσιαστικά λέμε για ένα νομοθετικό πλαίσιο που θα ψηφιστεί και θα γίνει σεβαστό και κύρίως θα παραμείνει σταθερό για χρόνια.
Γιατί δεν γίνονται τα παραπάνω; Απλούστατα διότι δεν υπάρχει το κατάλληλο πολιτικό κεφάλαιο για να υλοποιηθούν όλα αυτά και να υποστηριχθούν από τα κόμματα εξουσίας. Αντίστοιχα και η κοινωνία δεν είναι καθόλου μα καθόλου έτοιμη να εφαρμόσει παρόμοιες πολιτικές. Αλλά η 21η Ιουλίου πλησιάζει!
