«ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΣΣΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΝΟΜΙΣΕΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ», ΛΕΕΙ Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ.
* «ΑΝΤΙΘΕΤΑ, ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΣΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΨΕΜΑΤΑ ΩΣ ΑΛΗΘΕΙΑ. ΔΕΝ ΛΕΝΕ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ, ΛΕΝΕ ΨΕΜΑΤΑ»!
«Το παραμύθι μιλάει για έναν κόσμο που δεν είναι ακριβώς αυτός όπως τον βλέπουμε. Το παραμύθι όμως είναι συμβολικό και προφυλάσσει τον κόσμο από το να νομίσει ότι είναι αλήθεια.
Αντίθετα, οι πολιτικοί σού παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ψέματα ως αλήθεια. Άρα, είναι ντροπή να λέμε ότι αυτοί λένε παραμύθια. Όχι. Δεν λένε παραμύθια. Λένε ψέματα. Άλλο το ψέμα, άλλο το παραμύθι», δήλωσε, από το Λιτόχωρο Δ.Δίου-Ολύμπου, η συγγραφέας Ζωή Βαλάση.
Η κ. Βαλάση βρέθηκε στην «πόλη των θεών» στο πλαίσιο του υλοποίησης του καινοτόμου προγράμματος «φιλαναγνωσία», που εφαρμόζεται στο 2ο δημοτικό σχολείο Λιτοχώρου, με υπεύθυνη του προγράμματος τη δασκάλα κ. Ντίνα Μακρή – Παπαθανασίου.
Στο περιθώριο αυτού του προγράμματος, δημοσιογράφος που παρακολούθησε τη συζήτηση που είχε η κ. Βαλάση με τη δασκάλα κ. Ντίνα Μακρή – Παπαθανασίου και με τα παιδιά, ζήτησε από τη συγγραφέα των 55 βιβλίων να παραχωρήσει συνέντευξη.
Η συγγραφέας δέχθηκε ευχαρίστως αυτή την πρόσκληση και βρήκε την ευκαιρία να μιλήσει για τους μύθους και τη σχέση τους με τις αλήθειες της ανθρώπινης ψυχής, για την παραμυθία (παρηγοριά) των παραμυθιών αλλά και για τα ψέματα των πολιτικών.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Τα βασικότερα αποσπάσματα της δημοσιογραφικής συνέντευξης με την κ. Ζωή Βαλάση, έχουν ως εξής:
Δημοσιογράφος: Πέστε μας για την παρουσία σας εδώ στο Λιτόχωρο, στο 2ο δημοτικό σχολείο της περιοχής.
Ζωή Βαλάση: Έχω έρθει από την Αθήνα με πρόσκληση του 2ου δημοτικού σχολείου Λιτοχώρου Δ.Δίου-Ολύμπου για το μάθημα της «φιλαναγνωσίας». Είναι ένα πρόγραμμα που εφαρμόζεται στα σχολεία σε συνεργασία του υπουργείου παιδείας με το ΕΚΕΒΙ (εθνικό κέντρο βιβλίου).
Η κ. Ντίνα Μακρή – Παπαθανασίου είναι υπεύθυνη του προγράμματος «φιλαναγνωσίας», δηλαδή ενός προγράμματος που έχει σκοπό την προώθηση της αγάπης για το βιβλίο.
Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος τα παιδιά διάβασαν δικά μου βιβλία και κλήθηκα για να δούνε το πώς γράφουμε ένα βιβλίο εμείς οι συγγραφείς μέσα στη μικρή μας κοινωνία, μέσα στο γραφείο μας, μέσα στο σκοτάδι μας, μέσα στην απομόνωσή μας. Κλήθηκα για να δούμε το πώς αυτό το βιβλίο φτάνει στις ψυχές των παιδιών και πώς τις αγγίζει, αν τις αγγίζει, ποια επίδραση έχει επάνω τους.
Όσοι δε παρακολούθησαν αυτή τη συζήτηση που είχα με τα παιδιά, θα είδαν πάρα πολύ καλά ότι τα παιδιά έκαναν μια καταπληκτική δουλειά (έκαναν κουκλοθέατρο με βάση ένα βιβλίο της κ. Βαλάση αλλά και κατασκεύασαν με διάφορα αντικείμενα μια μικρή πολιτεία, σύμφωνα με ένα άλλο βιβλίο της κ. Βαλάση).
Ε, αυτό ήταν μια πολύ μεγάλη χαρά για εμένα, μια έκπληξη για εμένα αλλά και ικανοποίηση, ήταν μια μεγάλη ανταμοιβή.
Δημοσιογράφος: Επειδή μιλήσατε για τον μύθο στα παιδιά αλλά και για το παραμύθι, ποια η σημασία των μύθων και των παραμυθιών στις παιδικές ψυχές;
Ζωή Βαλάση: Νομίζω ότι το παραμύθι είναι μια παρηγοριά για όλες τις ψυχές, όχι μόνο για τις παιδικές.
Πολλές φορές εμείς οι μεγάλοι νομίζουμε ότι έχουμε ξεπεράσει το στάδιο εκείνης της ανάγκης για μύθο, για παραμύθι, για ποίηση –διότι το παραμύθι είναι ποίηση της ζωής– αρκεί όμως να αρχίσει κάποιος με έναν μαγικό τρόπο να λέει εκείνη τη γνωστή εισαγωγή: «Μια φορά κι έναν καιρό»… Κι αμέσως, νομίζω ότι όλες οι ψυχές, μικρών αλλά και μεγάλων, ακόμη και οι πιο σκουριασμένες ψυχές, νιώθουν ένα μικρό τσίγκλισμα, μια μικρή αχτίδα φωτός που μπαίνει μέσα τους…
Δημοσιογράφος: Δηλαδή, θέλετε να πείτε ότι πίσω από τους μύθους και τα παραμύθια υπάρχουν οι αλήθειες της ζωής;
Ζωή Βαλάση: Ναι, κοιτάξτε, για τις «αλήθειες της ζωής» δεν ξέρω, αλλά υπάρχει σίγουρα η αλήθεια της ανθρώπινης ψυχής, διότι τα παραμύθια έχουν σχέση με τον εσωτερικό κόσμο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Τα παραμύθια είναι αυτό που υπάρχει μέσα μας, οι φόβοι μας, τα όνειρά μας, οι προσδοκίες που έχουμε. Το παραμύθι είναι αυτό που είμαστε εμείς οι άνθρωποι! Μόνο που το παραμύθι είναι με έναν τρόπο παιγνιώδη βγαλμένο, έτσι που να μην το καταλαβαίνουμε, ώστε να αφηνόμαστε έτσι στη μαγεία του.
Δημοσιογράφος: Κυρία Βαλάση, μιλώντας προηγουμένως στα παιδιά για τα παραμύθια, αναφερθήκατε σε γεφύρια. Τι σχέση έχουν τα παραμύθια με τα γεφύρια;
Ζωή Βαλάση: Ναι. Είπα στα παιδιά ένα παραμύθι για το πώς γεννήθηκαν τα παραμύθια. Και είπαμε ότι τα παραμύθια γεννήθηκαν από τα πολύτιμα υλικά από τα οποία ήταν φτιαγμένο το μαγικό γεφύρι της αρχής του κόσμου. Το γεφύρι αυτό είναι ανάμεσα στη γη και στον ουρανό και απ’ όπου μπορούσαν οι άνθρωποι να το διαβαίνουν, πάνω – κάτω, ώστε να μπορούν να βρίσκουν λύσεις στα προβλήματά τους ζητώντας λύσεις από τον ουρανό, όταν δεν μπορούσαν να τα καταφέρουν εδώ στη γη.
Κάποια στιγμή, όμως, αυτό το μαγικό γεφύρι γκρεμίστηκε. Και τα πολύτιμα υλικά από τα οποία ήταν φτιαγμένο, σκορπίστηκαν στον κόσμο σαν πετραδάκια – φως, σαν σπίθες από μαγεία και κάποιοι τα μαζέψανε και κάναν τα παραμύθια.
Δημοσιογράφος: Μιλήσατε όμως και για τα «παραμύθια» των πολιτικών που φαίνονται σαν αλήθεια και για τους παραμυθάδες πολιτικούς. Στ΄αλήθεια, είναι παραμυθάδες οι πολιτικοί;
Ζωή Βαλάση: Κοιτάξτε. Δεν είπα αυτό ακριβώς… Η διαφορά μεταξύ του μύθου και του ψέματος είναι η εξής: Το παραμύθι, πράγματι, μιλάει για έναν κόσμο που δεν είναι ακριβώς αυτός όπως τον βλέπουμε. Το παραμύθι όμως είναι συμβολικό και προφυλάσσει τον κόσμο από το να νομίσει ότι είναι αλήθεια.
Αντίθετα, οι πολιτικοί σού παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ψέματα ως αλήθεια. Άρα, είναι ντροπή να λέμε ότι αυτοί λένε παραμύθια. Όχι. Δεν λένε παραμύθια. Λένε ψέματα. Άλλο το ψέμα, άλλο το παραμύθι… (Σημείωση συντάκτη: Προφανώς η κ. Ζωή Βαλάση δεν εννοεί ότι όλοι οι πολιτικοί είναι ψεύτες ή ότι όλοι οι πολιτικοί λένε υποχρεωτικά πάντοτε ψέματα).
Δημοσιογράφος: Μήπως όμως κι εμάς τους πολίτες μάς αρέσουν να μας λένε ψέματα; Δηλαδή, μήπως οι πολιτικοί λένε ψέματα, επειδή γνωρίζουν ότι κι εμείς οι πολίτες θα ανοίξουμε τα αυτιά μας για να τα ακούσουμε; Τι λέτε εσείς πάνω σ’ αυτό;
Ζωή Βαλάση: Ναι, όταν σου λέει κάποιος καλά πράγματα, πάντοτε θέλεις να τα ακούς. Είναι μια ανθρώπινη ανάγκη να ακούς κάτι καλό. Τώρα, σε σχέση με τους πολιτικούς, νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει με την κρίση ημών των πολιτών. Έχει να κάνει με την ωριμότητα της σκέψης μας.
Εκείνο που χρειάζεται όταν ακούμε να μιλούν οι πολιτικοί, είναι να έχουμε κρίση και επομένως να ξεχωρίζουμε τι (από αυτά που λένε) είναι το αληθινό, τι είναι το ψεύτικο, τι είναι το σωστό, τι είναι το ηθικό, τι είναι το ανήθικο, τι είναι το εγκληματικό…
Δημοσιογράφος: Κυρία Βαλάση, θα ήθελα να κλείσουμε αυτή την κουβέντα μας με τη σχέση μύθου και παραμυθιού. Είναι το ίδιο; Ταυτίζονται; Ο μύθος είναι κάτι άλλο από το παραμύθι;
Ζωή Βαλάση: Η πρώτη έννοια του μύθου ήταν λόγος. Ήταν λόγος θρησκευτικός, σιγά – σιγά έμεινε σαν μύθος, σαν κάτι που δεν είναι αληθινό.
Η καταγωγή της λέξης «παραμύθι» είναι λίγο πολύπλοκη. Δηλαδή, «παρά – μύθι) μπορεί να είναι «παρά τον μύθο», δηλαδή κοντά στον μύθο είναι και το παραμύθι. Όμως, το παραμύθι μπορεί να είναι και παραμυθία, δηλαδή παρηγοριά. Εμείς προτιμάμε αυτή την καταγωγή της λέξης, δηλαδή το «παραμυθία», που θα πει «παρηγοριά», από οποιαδήποτε άλλη έννοια, διότι αυτό είναι το παραμύθι, είναι παρηγοριά!
Το παραμύθι μάς δίνει ελπίδα, μας αφήνει να ντύσουμε τους φόβους μας, τις επιθυμίες μας, όλα αυτά που έχουμε μέσα μας, να ντύσουμε τα άγχη της καρδιάς μας με συγκεκριμένες μορφές και έτσι να απαλλαγούμε από το βάρος τους.
Δημοσιογράφος: κ. Βαλάση, σας ευχαριστώ πολύ γι αυτή την κουβέντα που είχαμε εδώ στο Λιτόχωρο, εδώ στην «πόλη των θέων», εδώ στους πρόποδες του Ολύμπου των θεών και των μύθων.
Ζωή Βαλάση: Κι εγώ σας ευχαριστώ. Να είστε πάντοτε καλά.
