κιονόκρανου το Σεπτέμβριο του 2009, ήρθε η... κινηματογραφική ληστεία στο παλαιό μουσείο που βρέθηκε μόλις με μια φύλακα στις 7.30 χθες το πρωί απέναντι σε δύο οπλισμένους ληστές.
Το περιστατικό αυτό οδήγησε στην υποβολή παραίτησης του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλου Γερουλάνου – που δεν έχει γίνει ακόμα δεκτή, από τον πρωθυπουργό Λουκά Παπαδήμο, ενώ έχει ξεσηκωθεί η τοπική κοινωνία για την αδιαφορία της πολιτείας για την Αρχαία Ολυμπία.
Παγκόσμιες διαστάσεις έχει λάβει το περιστατικό, αφού αποτελεί πρώτο θέμα σε πολλά μεγάλα ΜΜΕ, ενώ CNN, BBC, Al Jazeera, Reuters και Associated Press απέστειλαν δημοσιογραφικές αποστολές στην περιοχή. Η λεία σύμφωνα με επίσημες δηλώσεις ήταν 65 με 68 αντικείμενα, αναθήματα στο ναό του Διός, κυρίως πήλινα και χάλκινα ειδώλια, ένα χρυσό δαχτυλίδι σφραγίδα – δανεικό έκθεμα από το μουσείο Μεσσήνης και αντικείμενα που σχετίζονται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η ληστεία
Ο νυχτοφύλακας έφυγε από το μουσείο της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας (Σύγγρειον) στις έξι το πρωί σύμφωνα με τον προγραμματισμό. Ο πρώτος φύλακας ημέρας θα αναλάμβανε καθήκοντα στις 7.30, μιάμιση ώρα αργότερα. Έτσι και έγινε και έφτασε στην ώρα της η Αγγελική Δουφέκα – Κανελλοπούλου. Ξεκλείδωσε την κεντρική πόρτα, απενεργοποίησε το συναγερμό και χτύπησε την κάρτα προσωπικού.
Πίσω της όμως μπήκαν και οι δύο ληστές. Με την απειλή πιστολιού, την ακινητοποίησαν, την έδεσαν και τη φίμωσαν αφού πρώτα τη ρώτησαν που βρίσκονται συγκεκριμένα εκθέματα. Στη συνέχεια με μικρή βαριοπούλα έσπασαν πέντε προθήκες και άρπαξαν τα αντικείμενα που αναφέρουμε παραπάνω. Έφυγαν όπως ήρθαν – δηλαδή μέσα από το παρακείμενο δάσος, και πιθανότατα σε σημείο του λόφου Δρούβα τους περίμενε συνεργός τους ή είχαν αφήσει εκεί αυτοκίνητο.
Ο διάλογος
Ο συγκλονιστικός διάλογος που υπήρξε ανάμεσα στους ληστές και τη φύλακα, εδραιώνει την υποψία ότι οι δράστες έδρασαν με συγκεκριμένο σχέδιο και κατά παραγγελία.
Ληστής: Που Βρίσκονται τα Χρυσά Στεφάνια και η συλλογή με τα γραμματόσημα;
Φύλακας: Δεν υπάρχουν εδώ αυτά...
Ληστής: Σε πόση ώρα έρχεται ο άλλος υπάλληλος ;
Φύλακας: Σε περίπου δέκα λεπτά...
Τι είπαν οι ληστές στην φύλακα πριν φύγουν:
Ληστής: Μην μιλάς καθόλου, το κάνουμε για το καλό όλων μας, θα σου δώσουμε και εσένα κάτι...
Φύλακας: Δεν θέλω τίποτα...
Οι δράστες
Δύο άντρες ένας ψηλός και εύσωμος και ένας μετρίου αναστήματος ήταν οι δράστες της ληστείας. Φορούσαν στολές παραλλαγής, είχαν καλυμμένα τα πρόσωπα με κουκούλες, τα μάτια βαμμένα με φούμο, μιλούσαν σπαστά ελληνικά ο ένας από τους δύο λίγο πιο καθαρά.
Πίσω τους έχουν αφήσει ίχνη από λάσπες στο μουσείο, αλλά και πατημασιές στο πρανές του λόφου. Μπαίνοντας άρχισαν να ρωτούν τη φύλακα «που βρίσκονται τα γραμματόσημα, που είναι τα χρυσά στεφάνια» φανερώνοντας ότι μάλλον δεν γνώριζαν σε ποιο χώρο μπήκαν, ή αναζητούσαν αντικείμενα – κατά παραγγελία συλλέκτη- αλλά σε λάθος χώρο.
Θα πρέπει να σημειώσουμε πως γραμματόσημα που έψαχναν οι ληστές υπάρχουν σε αντίγραφα στο μουσείο των Σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αρχαία Ολυμπία. Φεύγοντας πήραν και το κλειδί του μουσείου μήκους 25 εκατοστών !!!
Η προειδοποίηση του προσωπικού
Το παλαιό μουσείο είχε κλείσει για ένα δεκαήμερο τον περασμένο Νοέμβριο, καθώς λόγω της εφεδρείας αλλά και της λήξης των συμβάσεων του εποχικού προσωπικού, ο αριθμός των εργαζομένων σε αυτό είχε αποδεκατιστεί. Κάτι που είχε οδηγήσει την προϊσταμένη της Ζ’ ΕΠΚΑ Γεωργία Χατζή στο να προτείνει στο υπουργείο το προσωρινό κλείσιμο του μουσείο, το οποίο μετά από ανακατατάξεις στο προσωπικό μετά από λίγες ημέρες επαναλειτούργησε.
Για τη νέα σεζόν είχαν ζητηθεί ενισχύσεις από 1ης Μαρτίου για να αντεπεξέλθει έτσι στις αυξημένες ανάγκες με την έναρξη της σεζόν της κρουαζιέρας. Οι εργαζόμενοι και οι συνδικαλιστές είχαν αναδείξει το πρόβλημα και ανησυχούσαν για την έλλειψη προσωπικού. Το κενό στη φύλαξη από τις έξι έως τις 7.30 το πρωί, αποδείχθηκε μοιραίο για το μουσείο. Επίσης εξετάζεται υπηρεσιακά το θέμα γιατί αντί για τρεις φύλακες στις 7.30 το πρωί πήγε μόνο μια, άλλη μια έφτασε αργότερα, ενώ το τρίτο άτομο της βάρδιας είχε ζητήσει άδεια για να μεταβεί σε μια κηδεία.
Οι έρευνες
Επιστημονικό κλιμάκιο από τα Εγκληματολογικά εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ. έφτασαν από την Αθήνα για να αναλάβουν προσεκτικά τις έρευνες για κάθε τι που άφησαν πίσω τους οι δράστες. Πέρα από τα αποτυπώματα, εξετάζονται τα ίχνη στη λάσπη, οι εικόνες από τις κάμερες, καθώς και οι κλήσεις που έγιναν στην περιοχή πριν και μετά την ληστεία με βάση την άρση του απορρήτου.
Ακόμα εξετάζεται και η πιθανότητα διαφυγής από θαλάσσης για αυτό και τέθηκε σε επιφυλακή με συνεχείς έρευνες και το Λιμεναρχείο Κατακόλου, όπως και τα όμορα Λιμεναρχεία. Ακόμα ελέγχονται χώροι πάρκινγκ για το ενδεχόμενο εγκατάλειψης του οχήματος διαφυγής από τους ληστές, ενώ έχει ενημερωθεί και η Interpol για τις έρευνες παντού στον κόσμο, όπως και για τα κλοπιμαία.
Για τα τελευταία πρέπει να αναφέρουμε πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να πουληθούν, πρώτον γιατί είναι καταγεγραμμένα και έχει λάβει γνώσει και για αυτό η Interpol, ενώ δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως σπάνια, με εξαίρεση το χρυσό δαχτυλίδι και δεν θα αποτελούσαν βασική επιλογή συλλεκτών, σύμφωνα με πληροφορίες.
Την υπόθεση έχει αναλάβει η Υποδιεύθυνση Ασφάλειας Πύργου, ενώ στην Ολυμπία βρέθηκαν περά από τον Αστυνομικό Διευθυντή Ηλείας κ. Μαρτζάκλη και το επιτελείο του, ο Επιθεωρητής Νοτίου Ελλάδας της ΕΛ.ΑΣ. κ. Μπαλάκος και ο Γενικός Αστυνομικός Διευθυντής Δυτικής Ελλάδας κ. Σιάμος.
Η παραίτηση Γερουλάνου και η επίσκεψη στην Ολυμπία
Ο υπουργός Πολιτισμού Παύλος Γερουλάνος μόλις ενημερώθηκε για τη ληστεία στο παλαιό μουσείο και με ήδη βαρύ το κλίμα από την κλοπή στην Εθνική Πινακοθήκη, υπέβαλε την παραίτησή του, με τις πληροφορίες από το περιβάλλον του πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου να διαρρέεται πως πιθανότατα δεν θα γίνει δεκτή.
Ο ίδιος δεν έκανε δηλώσεις τους δημοσιογράφους έξω από το μουσείο, όμως σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τόνισε πως ενοχλήθηκε από το κενό στο πρόγραμμα της φύλαξης, διατάχθηκε ΕΔΕ για το συμβάν. Σχολίασε πως οι ληστές φαίνεται να μην ήξεραν τι έψαχναν, πως τα εκθέματα που εκλάπησαν δεν μπορούν να πωληθούν καθώς δεν είναι σπάνια, ερευνάται το κίνητρο και η ταυτότητά τους.
Σχολιάζοντας ακόμα το θέμα της παραίτησής του, είπε πως δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά από τη στιγμή που λήστεψαν το μουσείο της Ολυμπίας, ενώ για το θέμα βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τον πρωθυπουργό.
Οι δηλώσεις της Γ.Γ. ΥΠ.ΠΟ.Τ.
Δηλώσεις για το θέμα έκανε η Γενική Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη που έφτασε πριν το μεσημέρι στην Αρχαία Ολυμπία. «Εκλεψαν κάπου 65 μικρά χάλκινα αναθήματα του ιερού, από τα χιλιάδες που διαθέτει το ιερό της Αρχαίας Ολυμπίας. Σε κάθε περίπτωση είναι μια δυσάρεστη και βαριά μέρα. Για εμάς είναι τραγική και για την αρχαιολογική οικογένεια και για το υπουργείο Πολιτισμού.
Η φύλακας είναι σε μια φορτισμένη ψυχολογική κατάσταση. Μας εξήγησε το συμβάν από κει και πέρα τα υπόλοιπα πρέπει να τα δει πρώτα η Αστυνομία. Οι φύλακες που κανονικά έπρεπε να είναι εδώ είναι τρεις. Υπάρχει πλήρες σύστημα ασφαλείας» είπε η κα Μενδώνη σε δηλώσεις της, χωρίς να σχολιάσει περαιτέρω το θέμα των φυλάκων. «Είχαμε δώσει όλες τις οδηγίες και αναμενόταν η ενίσχυση από την 1η Μαρτίου» συμπλήρωσε.
Η δήλωση Κατσιφάρα
Ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Απόστολος Κατσιφάρας συνοδευόμενος από τον πρόεδρος του Π.Σ. κ. Καρπέτα παρέμεινε για ώρες στην περιοχή παρακολουθώντας τις έρευνες. Μεταξύ άλλων τόνισε για το θέμα πως «μόνο αποτροπιασμό προκαλεί η θρασύτατη επίθεση ενόπλων, σήμερα το πρωί, στο Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας.
Η αφαίρεση ανεκτίμητης αξίας αρχαιολογικών εκθεμάτων αποτελεί πλήγμα για την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Έχω την βεβαιότητα ότι οι αρχές θα πράξουν στο ακέραιο το καθήκον τους και θα φτάσουν γρήγορα στην ταυτότητα των δραστών αξιοποιώντας όλα τα στοιχεία που έχουν στη διάθεση τους. Είναι, άλλωστε, ζήτημα τιμής η άμεση εξιχνίαση της υπόθεσης και η επιστροφή των πολύτιμων αντικειμένων που εκλάπησαν στη φυσική τους θέση».
Της έβαλαν το πιστόλι στον κρόταφο
Η κα Χατζή αρκέστηκε να μιλήσει μόνο για το περιστατικό. «Ενημερώθηκα λίγο πριν τις οκτώ, πήγα στο μουσείο και βρήκα την φύλακα δεμένη. Ήταν σε έξαλλη κατάσταση και κατάφερε να εξηγήσει το περιστατικό. Έκανε τις κινήσεις που κάνει κάθε μέρα. Οι δύο κουκουλοφόροι ένοπλοι μπήκαν στο μουσείο και της έβαλαν το πιστόλι στον κρόταφο και την απείλησαν. Μαζί μπήκαν στις αίθουσες όπου οι δράστες έσπασαν τις προθήκες». Η κα Χατζή ανέφερε ακόμα πως κάποια εκθέματα έχουν καταστραφεί.
Αντίδραση από τον βουλευτή κ. Τζαβάρα
Ο βουλευτής Ηλείας Κώστας Τζαβάρας επισκέφθηκε το πρωί της Παρασκευής το χώρο και μεταξύ άλλων δήλωσε συγκλονισμένος από το πρωτοφανές πλήγμα στον πολιτισμό μας, που έρχεται σε μια στιγμή που η χώρα βρίσκεται σε μεγάλη δοκιμασία λόγω κρίσης. Τόνισε πως η επαπειλούμενη χρεωκοπία θα έχει αντίκρισμα και σε μια πολιτισμική χρεωκοπία.
«Μια χρεωκοπία που πλήττει και τα δεδομένα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας. Δεν ξέρω μέχρι που μπορεί να φτάσουν οι ανθρώπινες ευθύνες. Ένα μουσείο μοναδικό σε όλο τον κόσμο είναι ανοχύρωτο και τα εκθέματα απροστάτευτα». Ο κ. Τζαβάρας έκανε έκκληση σε έρθουν άνθρωποι με λογική σε αυτό το ξέφωτο και σταυροδρόμι πολιτισμών για να δουν όλοι μαζί πως μέσα από αυτό το πλήγμα θα οικοδομηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης με τον πολιτισμό και τις αξίες μας...
Ξεσηκώθηκαν οι κάτοικοι
Την ώρα που έκαναν δηλώσεις η κα Μενδώνη και ο κ. Κατσιφάρας, κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα για την έλλειψη φύλαξης κάνοντας λόγο για την εγκατάλειψη, όχι μόνο των μουσείων αλλά ολοκληρωτικά της περιοχής. «Δεν είχαν μέσα για να φυλάξουν το μουσείο οι φύλακες. Οι πολιτικοί ήρθαν για να κάνουν το μνημόσυνο του μουσείου, να μας πουν δυο λογάκια, να την πληρώσει κάποιος υπαλληλάκος και να μας παρουσιάσει ο κ. Γερουλάνος μια εικονική παραίτηση.
Τι έκαναν όλα αυτά τα χρόνια όλοι τους;» είπαν οι κάτοικοι φοβούμενοι πως θα υπάρξουν και χειρότερα. «Είναι παγκόσμια κληρονομιά και είναι απροστάτευτη. Έλεος πια…» σχολίασαν. Ο πρόεδρος του εμπορικού συλλόγου Νίκος Καρυώτης στάθηκε στο αίτημα της ενίσχυσης του αστυνομικού τμήματος Αρχαίας Ολυμπίας που έχει ελάχιστο προσωπικό και σχολίασε το χθεσινό γεγονός.
«Δυστυχώς σήμερα συνέβη το απευκταίο. Και αν κάποιος το είχε υπολογίσει νωρίτερα θα έβλεπε πως δεν θα ήταν απίθανο να συμβεί. Η φύλαξη είναι πλημμελής, δεν είμαστε υπέρμαχοι να αναλάβουν ιδιωτικές εταιρίες φύλαξης, αλλά πρέπει να υπάρξει τρόπος να φυλάσσονται επαρκώς οι θησαυροί μας…».
