Του Δημήτρη Σιανίδη
Μεγάλη επιτυχία είχε η πρώτη Πανελλαδική συνάντηση των Εθελοντικών Ομάδων που δραστηριοποιούνται στη γνωστή πλέον κίνηση «Χωρίς μεσάζοντες», η οποία πραγματοποιήθηκε στην Κατερίνη το Σάββατο 15 Σεπτέμβρη.
Παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, περίπου 40 Εθελοντικές Οργανώσεις, συλλογικότητες, καθώς και εκπρόσωποι παραγωγών, από όλα σχεδόν τα μέρη της Ελλάδας, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης Πιερίας και συμμετείχαν ενεργά στις εργασίες της ημερίδας.
- Η δημιουργία μιας πανελλαδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας δεδομένων, που θα επιτρέπει αφενός την ανταλλαγή ιδεών, απόψεων, στοιχείων και εμπειριών μεταξύ των Εθελοντικών Ομάδων και αφετέρου την δυνατότητα μεγάλων παραγγελιών τροφίμων, τα οποία θα διανέμονται ταυτόχρονα σε διάφορες πόλεις.
- Η παρουσίαση του πρώτου προϊόντος με την ετικέτα «Χωρίς μεσάζοντες», το οποίο θα διατεθεί σε λίγες ημέρες στην Κατερίνη. Η ετικέτα αυτή, δημιουργεί πλέον ένα εμπορικό «Brande name» στην εγχώρια αγορά, που σκοπό έχει όχι να κυριαρχήσει στον ανταγωνισμό αλλά πρώτιστα να βοηθήσει τους παραγωγούς της ελληνικής γης, να αλλάξει τα κακώς κείμενα στον πρωτογενή παραγωγικό τομέα και να δημιουργήσει νέες και υγιείς συναλλακτικές συνήθειες στην παραγωγή και διάθεση των ελληνικών προϊόντων.
- Η απόφαση για την πραγματοποίηση ανταλλαγών των καταναλωτικών αγαθών μεταξύ των διαφόρων περιοχών της χώρας, με όρους αλληλοβοήθειας και αμοιβαιότητας έτσι ώστε να «διαχέεται» η διάθεση και κατανάλωση των προϊόντων προς όλα τα σημεία της χώρας και να πετυχαίνεται η ισόρροπη ανάπτυξη όλων των γεωγραφικών περιοχών, με αντίστοιχο όφελος του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Όλα τα παραπάνω δεν είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Είναι πράγματα τα οποία συζητήθηκαν, συναποφασίσθηκαν και άμεσα θα υλοποιηθούν. Ήδη στην Κατερίνη οι δύο πρώτες διανομές προϊόντων (φακές και αλεύρι), θα φέρουν στη συσκευασία τους την ετικέτα: «Χωρίς μεσάζοντες», ενώ το Μνημόνιο Συνεργασίας έγινε αποδεκτό από όλες τις Ομάδες και τους παραγωγούς που συμμετείχαν στην ημερίδα.
Πριν από έξι ακριβώς μήνες, γράφαμε ότι το κίνημα «Χωρίς μεσάζοντες» ή αλλιώς το κίνημα της πατάτας, όπως αρχικά επονομάσθηκε, αποτελούσε μια επανάσταση στα ελληνικά κοινωνικοοικονομικά χρονικά και δεδομένα.
Η ραγδαία εξάπλωση του κινήματος, η άμεση ανταπόκριση που είχε στους καταναλωτές, η αλλαγή των οικονομικών συναλλακτικών όρων αλλά και των ρόλων στις αγοραπωλησίες βασικών ειδών διατροφής, δικαιολογούν πλέον την διαπίστωσή μας αυτή.
Το ερώτημα που ετίθετο τότε, ήταν το εάν το κίνημα θα είχε συνέχεια ή εάν θα αποτελούσε απλώς μια πρόσκαιρη εκτόνωση κάποιων κοινωνικών δυνάμεων.
Η διοργάνωση της πρώτης πανελλαδικής συνάντησης των Εθελοντικών Ομάδων και των παραγωγών στην Κατερίνη, αποτελεί μια ηχηρή απάντηση ότι το κίνημα δεν ήταν πυροτέχνημα αλλά μια σοβαρή προσπάθεια για ριζικές αλλαγές στην κοινωνία και στην οικονομία.
Πως διαμορφώνονται επομένως οι στόχοι του κινήματος από εδώ και πέρα; Κατ’ αρχήν, θα καταβληθεί από τις Εθελοντικές Ομάδες, κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να διασφαλισθεί ο ποιοτικός έλεγχος των προϊόντων που διατίθενται μαζικά. Η μείωση των τιμών των προϊόντων που οι Ομάδες καταφέρνουν να πετυχαίνουν προς όφελος των καταναλωτών, δεν σημαίνει ότι παραγνωρίζεται η ποιότητά τους, δεδομένου μάλιστα ότι η ποιότητα - σε πολλές περιπτώσεις - έχει άμεση σχέση με την δημόσια υγεία.
Η προστασία και η διασφάλιση του εισοδήματος των παραγωγών, η οποία άλλωστε αποτέλεσε την αφετηρία της δημιουργίας του κινήματος τον περασμένο Φεβρουάριο, αποτελεί πρωταρχικό στόχο του κινήματος. Η διασφάλιση αυτή συνδέεται άμεσα με τη δυνατότητα των παραγωγών να κρατήσουν τη γη τους, να συνεχίσουν να την καλλιεργούν, συνεπώς να συνεχίσουν να επιβιώνουν.
Η δυνατότητα κυκλοφορίας και διάθεσης ελληνικών προϊόντων σε όλη την επικράτεια, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, θα γίνεται με όρους αμοιβαιότητας, πέραν των άλλων ωφελημάτων, σκοπεύει να δημιουργήσει μια νέα συνείδηση και αντίληψη στους έλληνες καταναλωτές και αναμφίβολα θα οδηγήσει στην αναβάθμιση των ελληνικών προϊόντων.
Οι πιο πάνω βασικοί στόχοι, θα επιφέρουν αναπόφευκτα στο εγγύς μέλλον και κάτι άλλο πιο ουσιώδες: Την επικράτηση μιας ΝΕΑΣ ΗΘΙΚΗΣ στις συναλλαγές μεταξύ των παραγωγών και των καταναλωτών. Οι παραγωγοί καλούνται από τις Εθελοντικές Ομάδες, να απεγκλωβισθούν από τον βασικό νόμο της προσφοράς και ζήτησης, από κερδοσκοπικά παιχνίδια των εμπόρων και μεσαζόντων, στα οποία μέχρι τώρα εκούσια ή ακούσια μετείχαν, και από κάθε αθέμιτη συναλλακτική πρακτική. Πράγματι η τιμή ενός προϊόντος του πρωτογενούς τομέα, δεν θα διαμορφώνεται πλέον από το διεθνές ή το ντόπιο χρηματιστήριο αγαθών αλλά θα αποτελεί συνάρτηση του κόστους παραγωγής και ενός εύλογου – θεμιτού κέρδους.
Είναι ελπιδοφόρο ότι αυτές τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στην αγορά από τη δράση των Εθελοντικών Ομάδων, αρχίζουν και τις αντιλαμβάνονται καθημερινά όλο και περισσότεροι παραγωγοί. Το αποδεικνύουν όχι μόνο οι δηλώσεις τους αλλά ο τρόπος που μας προσεγγίζουν, η διάθεση που δείχνουν για μια μόνιμη συνεργασία με τις Ομάδες και η προσφορά σημαντικών ποσοτήτων της παραγωγής τους στα κοινωνικά παντοπωλεία.
Με όλα αυτά υπάρχει διάχυτη αισιοδοξία ότι το κίνημα «Χωρίς μεσάζοντες», όχι μόνο θα συνεχίσει να υπάρχει αλλά ότι με την πάροδο του χρόνου θα γιγαντώνεται και θα εξελίσσεται.
Και αυτό θα συμβεί γιατί το κίνημα «Χωρίς μεσάζοντες», είναι πρόδηλα βαθιά ανθρωπιστικό. Οι λέξεις «προσφορά», «εθελοντισμός» και «αλληλεγγύη» ανακτούν πλέον τη πραγματική τους σημασία στην ελληνική κοινωνία. Οι κοινωνικές δυνάμεις που απελευθερώνει καθημερινά το κίνημα είναι πρωτόγνωρες για τον μέχρι τώρα τρόπο ζωής μας. Και έτσι, παρόλο που πιστεύουμε ότι το κίνημα θα πολεμηθεί αδυσώπητα από τους αντιπάλους του, είμαστε βέβαιοι ότι θα συνεχίσει να υπάρχει και ότι θα πετύχει τους σκοπούς του.
Δημήτρης Σιανίδης
Μέλος και Δικηγόρος της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης N. Πιερίας
