ΙΤΕΠ:Η πορεία του τουρισμού στις Βαλκανικές και Μεσογειακές χώρες

Σε εξέλιξη βρίσκονται, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων, οι δυσμενείς επιπτώσεις που προκαλούνται στον ελληνικό τουρισμό από την παγκόσμια οικονομική κρίση, βάσει των τελευταίων στοιχείων των αεροπορικών αφίξεων για τον Ιούλιο στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας (που συγκεντρώνουν περισσότερο από το 98% των συνολικών αεροπορικών αφίξεων).

Οπως προκύπτει από μελέτη του ΙΤΕΠ, τον Ιούλιο, τον ένα από τους δύο μήνες με τη μεγαλύτερη τουριστική κίνηση στη χώρα μας, η μείωση των αφίξεων στις επιμέρους περιοχές της χώρας συνεχίζεται. Αντίθετα, στο αεροδρόμιο της Αθήνας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία, σημειώθηκε αύξηση των αφίξεων αλλοδαπών τουριστών 7,6%. Αύξηση, η οποία αντανακλά το γεγονός ότι η Αθήνα αποτελεί τον ενδιάμεσο σταθμό για άλλους ελληνικούς προορισμούς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η μείωση των αφίξεων για το διάστημα Ιανουαρίου- Ιουλίου να περιοριστεί στο -8,5% περίπου. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί και τον Αύγουστο, σε συνδυασμό και με τις ικανοποιητικές εξελίξεις στον τουρισμό της Ρόδου, είναι ενδεχόμενο ο αλλοδαπός τουρισμός της χώρας μας για το 2009 να μην σημειώσει διψήφιο ποσοστό μείωσης των αφίξεων και να κινηθεί στα επίπεδα του παγκόσμιου τουρισμού (-8,0% περίπου). Παράλληλα, και οι συναλλαγματικές εισπράξεις το 1ο εξάμηνο του έτους περιόρισαν τη μείωσή τους στο -14,5% περίπου.

Στην Κρήτη και τα Ιόνια Νησιά η μείωση των αφίξεων κατά το 1ο εξάμηνο του έτους είναι -10,9% και -13,4%, αντίστοιχα. Στα Δωδεκάνησα η μείωση έχει περιοριστεί στο -5%, οφειλόμενη κυρίως στη μικρή μείωση των αφίξεων που παρατηρήθηκε το διάστημα αυτό στη Ρόδο (περίπου -3,0%).

Μικρότεροι αρνητικοί ρυθμοί σημειώνονται επίσης στην Σκιάθο (-3,0%) και τη Ζάκυνθο (-5,5%). Αντίθετα, οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο είναι η Χίος (με -26,3%), η Κεφαλονιά (-23,6%), η Σάμος (-14,1%) και τα Χανιά (-13,4%). Στη Χαλκιδική είναι ιδιαίτερα αισθητή η μείωση (-20%) των αφίξεων των Ρώσων τουριστών ενώ στην περιοχή του Ηρακλείου παρατηρείται κόπωση της γερμανικής και βρετανικής αγοράς που αποτελούν τις κύριες πηγές προέλευσης αλλοδαπών τουριστών, με αποτέλεσμα να σημειωθεί μείωση των αφίξεων αυτών -50% και -35%, αντίστοιχα.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι διανυκτερεύσεις των ημεδαπών τουριστών καταγράφουν σημαντικές μειώσεις, που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνούν και το 20%. Η μεγαλύτερη, όμως, μείωση παρατηρείται στα έσοδα των ξενοδοχείων, τόσο λόγω του μειωμένου αριθμού διανυκτερεύσεων - ημεδαπών και αλλοδαπών - όσο των μειωμένων τιμών που προσφέρουν.

Ειδικότερα, στη Χαλκιδική εκτιμάται ότι η μείωση των διανυκτερεύσεων των Ελλήνων την υψηλή περίοδο (15 Ιουλίου έως 25 Αυγούστου) θα κυμανθεί γύρω στο -10%. Ανάλογη κατάσταση επικρατεί και στα Χανιά. Εκτιμάται ότι μόνο το 40% των Ελλήνων που φτάνουν στην περιοχή διαμένει σε κάποιο τουριστικό κατάλυμα, παρά τη διαφημιστική καμπάνια που πραγματοποιήθηκε και τις μειωμένες τιμές που προσφέρθηκαν. Έτσι, τόσο τον Ιούλιο όσο και τον Αύγουστο η μείωση των διανυκτερεύσεων των Ελλήνων κυμαίνεται από 15-20%. Η ίδια τάση επικρατεί και στο Ηράκλειο, όπου ο αριθμός των διανυκτερεύσεων των Ελλήνων είναι μειωμένος τουλάχιστον κατά 20%.

Ως προς τα νησιά του Ιονίου έχει αρχίσει να διαμορφώνεται μια νέα κατάσταση. Η ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού έχει αυξήσει σημαντικά την οδική πρόσβαση στα νησιά από τη Βόρ. Ελλάδα. Επίσης, η συχνότητα και η συνέπεια των δρομολογίων των πλοίων της περιοχής καθώς και οι μεγάλες εκπτώσεις στα εισιτήρια (-20%) αύξησαν τον Ιούλιο κατά 13% την επιβατική κίνηση. Η αύξηση αυτή μεταφράστηκε και σε ανάλογη περίπου αύξηση των διανυκτερεύσεων που, όμως, και εδώ συνοδεύτηκε από δραματική μείωση των εσόδων, κυμαινόμενη γύρω στο -40%.

Αντίθετα στη Ρόδο η κατάσταση διαγράφεται, σε σχέση με το γενικότερο αρνητικό κλίμα, ικανοποιητική, αφού τόσο οι διανυκτερεύσεις ημεδαπών και αλλοδαπών, όσο και οι αφίξεις από το εξωτερικό τον Αύγουστο αναμένεται να κινηθούν στα περσινά επίπεδα. Οι εξελίξεις αυτές θα έχουν θετικές επιδράσεις και στο σύνολο του τουρισμού στη χώρα μας, λόγω της ιδιαίτερης βαρύτητας του αλλοδαπού τουρισμού στη Ρόδο.

Η ίδια αρνητική κατάσταση επικρατεί τόσο στις κύριες ανταγωνίστριες χώρες, όσο και σε άλλες βαλκανικές και μεσογειακές χώρες. Πιο συγκεκριμένα, οι αφίξεις κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους στις εν λόγω χώρες καταγράφουν τις ακόλουθες μειώσεις: Ισραήλ (-18,2%), Μάλτα (-13,8%), Σλοβενία (-12,1%), Ισπανία (-11,5%), Κύπρος (-10,8%).

Αντίθετα, οι αφίξεις στην Τυνησία και κυρίως στο Μαρόκο καταγράφουν θετικούς ρυθμούς, 0,9% και 9% αντίστοιχα. Οι συναλλαγματικές εισπράξεις, όμως, σε όλες αυτές τις χώρες (με εξαίρεση την Τυνησία) καταγράφουν αρνητικούς ρυθμούς μεταβολής και μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις με διψήφια ποσοστά.

Χαρακτηριστική είναι, επίσης, και η - έστω και οριακή - μείωση των αφίξεων αλλοδαπών τουριστών στην Τουρκία (-0,9%) κατά το πρώτο εξάμηνο του 2009, όταν την αντίστοιχη περίοδο των δύο προηγούμενων ετών σημειωνόταν αύξηση περίπου 16%. Παρά την οριακή, όμως, μείωση στις αφίξεις στην Τουρκία καταγράφεται σημαντική μείωση των συναλλαγματικών εισπράξεων 10%.

Οι εξελίξεις αυτές επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού που προβλέπει μείωση του παγκόσμιου τουρισμού για το 2009 που θα κυμαίνεται μεταξύ -6% και -4%, αφού ήδη η μείωση που έχει καταγραφεί για το 1ο 4μηνο είναι -8%. Οι παραπάνω εξελίξεις φαίνεται ότι δεν έχουν επηρεαστεί σε σημαντικό βαθμό, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, από την πανδημία της νέας γρίπης, η οποία απειλεί ολόκληρο τον πλανήτη.