Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2009

Η ΠΙΕΡΙΚΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΙΟ ΠΛΟΥΣΙΑ

Νέα στοιχεία για την πιερική βυζαντινή και νεότερη ιστορία έφεραν στο φως οι σαράντα πέντε εισηγήσεις (περισσότερες από κάθε προηγούμενο) του 4ου Επιστημονικού Συνεδρίου που οργάνωσε η Εστία Πιερίδων Μουσών, το τετραήμερο 25-28 Νοεμβρίου, σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Οργανισμό του δήμου Κατερίνης.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα που έδωσε στη δημοσιότητα ο Γραμματέας της Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου Ν. Γραίκος, η επανάληψη για τέταρτη φορά του συνεδρίου με την ίδια θεματολογία, δε στέρησε τη διοργάνωση από την παρουσίαση νέων πτυχών τόσο για τη βυζαντινή ιστορική περίοδο του τόπου, όσο και για τη νεότερη.


Τα θέματα των εισηγήσεων του 4ου Επιστημονικού Συνεδρίου αναπτύχθηκαν σε πέντε ενότητες: της ιστορίας (βυζαντινής, νεότερης και εκκλησιαστικής), της Παιδείας-Φιλολογίας, της Αρχαιολογίας, της Αρχιτεκτονικής, της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και της Λαογραφίας, της Πιερικής Προσωπογραφίας και της Πολεοδομίας και της Διαχείρισης του δομημένου τοπίου.

Μερικά από τα πολλά και άκρως ενδιαφέροντα από επιστημονικής και όχι μόνο άποψης, που παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο
Για το μεσαιωνικό οικισμό της Πέτρας παρουσιάστηκαν νέα στοιχεία για τη ζωή του, κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο, με βάση τη γνωστή επιγραφή της Ελασσόνας (για την οποία προτείνεται η χρονολόγηση στον 6ο αι.). Περιγράφηκε η διαδικασία οικονομικής υποστήριξης του Κάστρου, με κτήματα και γεωργικές ασχολίες στην είσοδο των Στενών της Πέτρας από την πλευρά της Θεσσαλίας.
Μέσω της αξιοποίησης οικονομικών αρχείων εξετάστηκε η ίδρυση και οι διάφορες φάσεις εξέλιξης του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος στην Κατερίνη κατά την εποχή του μεσοπολέμου. Επίσης η συμβολή της Τράπεζας στην τοπική οικονομία, η ερμηνεία των τρόπων δράσης της και του δανεισμού των φτωχών επαγγελματιών και των «φιλανθρωπικών» δράσεών της με τη διανομή καλαμποκιού σε ενδεείς πολίτες.                                                              
Περιγράφηκε περιστατικό αντιδικίας ανάμεσα σε καθηγητή και μαθητή στο Γυμνάσιο Κατερίνης στις 12 Μαρτίου του 1936, η οποία οδήγησε σε απεργία των μαθητών. Επιχειρήθηκε η διασύνδεση του συμβάντος με το γενικότερο κλίμα κοινωνικής αναταραχής, που επικρατούσε το ίδιο διάστημα στη Θεσσαλονίκη.
Με την αξιοποίηση των αρχαιολογικών ευρημάτων επιχειρήθηκε η αφηγηματική αναπαράσταση της καθημερινής ζωής μιας φανταστικής ημέρας του 531 στον πρωτοβυζαντινό οικισμό των Λουλουδιών Κίτρους. Περιγράφηκαν οι αγροτικές ασχολίες, όπως η παραγωγή κρασιού και ελαιολάδου και οι πολυεπίπεδες σχέσεις ανταλλαγών ανάμεσα στους εμπόρους και στον τοπικό επίσκοπο. Με παρόμοιο τρόπο και με βάση τις αρχαιολογικές και τις ιστορικές μαρτυρίες περιγράφηκε η καθημερινή ζωή στο βυζαντινό Κίτρος.
Τρία εργοστάσια ξυλείας στην Πιερία κατά τον 20ο αι., το εργοστάσιο στρωτήρων στη Μόρνα Πιερίων, εμποτισμού στο σιδηροδρομικό Σταθμό Κατερίνης και ξυλείας στο Λιτόχωρο, ήταν αφορμή για την πρώτη ανακοίνωση σχετικά με τη βιομηχανική αρχαιολογία της Πιερίας. Παρουσιάστηκαν ιστορικά στοιχεία, αρχειακό υλικό, περιγράφηκαν τα κτίρια και ο μηχανολογικός εξοπλισμός και τονίστηκε η πολιτισμική, οικονομική και κοινωνική σημασία των εργοστασίων στην Πιερία.     

Σεμινάριο τοπικής ιστορίας για εκπαιδευτικούς

Όπως και στο προηγούμενο συνέδριο οργανώθηκε σεμινάριο τοπικής ιστορίας για εκπαιδευτικούς. Στόχος του να παρουσιαστεί ένα περίγραμμα της πιερικής ιστορίας και ένας σύντομος βιβλιογραφικός οδηγός και να τεθούν προς συζήτηση ερωτήματα σχετικά με τη μεθοδολογία του μαθήματος της τοπικής ιστορίας.
Απώτερος στόχος είναι τα αποτελέσματα του σεμιναρίου να τυπωθούν σε ειδική έκδοση, η οποία θα διανεμηθεί στους εκπαιδευτικούς, με την προσθήκη περισσότερων μεθοδολογικών πληροφοριών, καθώς η μεθοδολογία της τοπικής ιστορίας είναι το κρισιμότερο ζήτημα, το οποίο απασχολεί τους εκπαιδευτικούς, που επιχειρούν όχι απλώς να «διδάξουν», αλλά να πραγματοποιήσουν δράσεις τοπικής ιστορίας.

Και Ψηφίσματα
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου έγιναν ενδιαφέρουσες και ζωηρές συζητήσεις και διατυπώθηκαν ενδιαφέρουσες προτάσεις, για την προστασία μνημείων της Πιερίας, ενώ εγκρίθηκαν και δύο ψηφίσματα.
Το πρώτο προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους για τη μεταφορά στην Πιερία προς προσκύνηση της κάρας του αγίου μάρτυρα Αλεξάνδρου.
Το δεύτερο προς την 4η Εφορία Νεότερων Μνημείων Θεσσαλονίκης για την κήρυξη των δύο εγκαταλειμμένων εργοστασίων ξυλείας της Μόρνας Πιερίων και του σιδηροδρομικού σταθμού Κατερίνης, ως μνημείων μεγάλης επιστημονικής, βιομηχανικής και πολιτιστικής σημασίας για την περιοχή.