Πώς να αντιδράσουμε όταν τα παιδιά αρνούνται να κάνουν τα αυτονόητα; Το οπλοστάσιο των γονιών είναι πια περιορισμένο. Πώς να βρεις την υπομονή να τα πείσεις να κάνουν αυτό που πρέπει χωρίς να γίνει το σπίτι πεδίο μάχης; Δύσκολα ερωτήματα χωρίς πάντοτε αυτονόητες απαντήσεις. Αναρωτιέμαι αν υπάρχουν κάποιες συνταγές που θα μας βοηθήσουν και θα μας λύσουν με μαγικό τρόπο τα χέρια…
Να κάνεις εσύ ντους!
-Έλα, ήρθε η ώρα να κάνουμε μπάνιο.
-Τώρα παίζω. Να κάνουμε αύριο.
-Εντάξει, σε λίγο.
-Όχι σε λίγο.
-Μα έχεις να κάνεις από προχθές.
-….
-Θα μυρίζεις άσχημα.
-Δεν με νοιάζει.
-Καλά. Τέλειωσε το παιχνίδι σου και κάνεις μετά μπάνιο.
Αφήνω τον τρίχρονο γιο μου στο δωμάτιο να παίζει και κάνω ασκήσεις χαλάρωσης. Ή μάλλον θα ήθελα να κάνω ασκήσεις χαλάρωσης. Το μόνο που προλαβαίνω είναι να πάρω μια ανάσα, γιατί πηγαίνοντας στο σαλόνι βλέπω τον μεγάλο μου γιο (οδεύει στα 13) να παλεύει με την (5 χρόνων) κόρη μου. Δεν είναι που ξέρω πως σε 30’’ θα αρχίσουν τα γοερά κλάματα από τη μικρή και οι «χαρακτηρισμοί» για την αδελφή του από τον μεγάλο, που θα οδηγήσουν σε γενική σύρραξη… Είναι που πριν γυρίσω την πλάτη μου είχα αφήσει τον μεγάλο στο δωμάτιό του να διαβάζει για το επαναληπτικό τεστ στην Ιστορία.
-Άσε την αδερφή σου και πήγαινε να διαβάσεις. Δεν θα προλάβεις
-Είμαι κουρασμένος. Σε λίγο…
Εκείνη τη στιγμή κάνει ένα κεφαλοκλείδωμα στη μικρή. Έπεσα μέσα! Στα 29’’ άρχισαν τα γοερά κλάματα.
-Δεν της έκανα τίποτα. Επίτηδες κλαίει. Είναι χαζή.
-Πήγαινε να διαβάσεις.
-Είμαι κουρασμένος σου λέω.
-Για να παλεύεις δεν είσαι κουρασμένος;
-Να μην παίξω λίγο με τ’ αδέρφια μου;
Πρέπει να έχω κοκκινίσει και να βγάζω καπνούς από τ’ αφτιά μου…
-Έχεις διαγώνισμα.
Νομίζω πως πλέον φωνάζω. Πού πήγαν οι παλιοί καλοί καιροί που τα παιδιά έτρεμαν τους γονείς τους; Τι να κάνουμε όταν δεν μας ακούνε εμείς οι οπαδοί του φιλελεύθερου-αντιαυταρχικού μοντέλου;
-Αν δεν πας τώρα αμέσως στο δωμάτιό σου να διαβάσεις, θα…
Τι να πω, Θεέ μου; Ποια ποινή να επιβάλλω; Και θα τηρήσω ό,τι πω πάνω στα νεύρα μου ή θα κάνω τα πράγματα χειρότερα μιλώντας για ποινές που δεν εφαρμόζονται ποτέ;
Ο μεγάλος είναι μάστορας των διαπραγματεύσεων, που όπως λένε οι ειδικοί δεν οδηγούν πουθενά. Στο τέλος πάει στο δωμάτιό του, ρίχνοντας φυσικά το φταίξιμο στην αδελφή του. Ύστερα από λίγο ακούω μουσική χιπ χοπ να βγαίνει πίσω από την κλειστή πόρτα. Ανοίγω και τον βλέπω στο πάτωμα με το βιβλίο, ενώ από το CD player ακούγεται το «Γκρικ λόβερ με τρίχα για πουλόβερ» από τα Ημισκούμπρια.
-Κλείστο. Πώς διαβάζεις έτσι;
-Δεν μπορώ να συγκεντρωθώ χωρίς μουσική.
-Καλά. Χαμήλωσέ το.
Ο αγώνας τώρα συνεχίζεται!
Κλείνω την πόρτα. Θα επιστρέψω μετά να διαβάσουμε Ιστορία μαζί. Ομολογώ πως τα τελευταία χρόνια έχω βελτιώσει τη μόρφωσή μου σε πολλούς τομείς!
Η ώρα όμως έχει περάσει και πάω πάλι στον μικρό.
-Έλα. Ήρθε η ώρα για μπάνιο.
-Όχι.
-Θα σου κάνω μόνο ντους.
-Να κάνεις εσύ ντους.
Πάω και τον παίρνω στα χέρια μου με σκοπό να επιβάλλω το δίκιο του ισχυρότερου. Αρχίζει να χτυπιέται και να ουρλιάζει. Αξιοποιεί και το πλούσιο λεξιλόγιο που έχει μάθει από τα μεγάλα του αδέρφια. Τον αφήνω κάτω να χτυπιέται στο πάτωμα. Εκτοξεύει κι ένα παιχνίδι του στον τοίχο (ευτυχώς όχι πάνω μου).
-Να κάνεις εσύ ντους, επαναλαμβάνει κάμποσες φορές.
-Θέλω τη μαμά, συνεχίζει γνωρίζοντας πως η μαμά λείπει σε δουλειά.
-Η μαμά έχει δουλειά.
-Να φύγεις εσύ. Δεν είσαι ο μπαμπάς μου.
Υποχωρώ ατάκτως και πάω στο σαλόνι. Προσπαθώ να μείνω ψύχραιμος καθώς τα δολοφονικά μου ένστικτα έχουν ξυπνήσει. Και τότε έρχεται το κερασάκι στην τούρτα.
Η μικρή, στρογγυλοκαθισμένη στον καναπέ, βλέπει DVD.
-Τι κάνεις εκεί;
Ούτε καν γυρίζει να μου απαντήσει. Παίρνω το τηλεκοντρόλ και κλείνω την τηλεόραση.
Τα κλάματα αρχίζουν σαν να πάτησα κάποιο ειδικό κουμπί στο τηλεκοντρόλ, ταυτόχρονα με το κλείσιμο της τηλεόρασης:
-Θέλω να δω την Μπάρμπι.
-Μα ξέρεις ότι δεν βλέπουμε κάθε μέρα DVD. Σε λίγο θα πρέπει κιόλας να κοιμηθείς. Αύριο έχεις σχολείο. Είναι ήδη αργά. Έλα. Θα σου διαβάσω τη «Νεράιδα του Ουράνιου Τόξου»…
Εδώ φαίνεται πως τα κατάφερα. 1-2 το σκορ…
Όταν γύρισε η μαμά βρήκε τον μικρό ξύπνιο, χωρίς να έχει κάνει μπάνιο, εμένα να τσακώνομαι με τον μεγάλο για τις τρεις πόλεις των Φοινίκων και την κόρη, που νόμιζα κοιμισμένη από ώρα, αφού της είχα διαβάσει το.. μισό βιβλίο, να εμφανίζεται στο σαλόνι.
0-3 το σκορ!
Όταν κοιμήθηκαν, αργά το βράδυ, πήρα μια φίλη μου ψυχολόγο. Να τι σημείωσα από την κουβέντα μας, που με έστειλε πιο ήρεμο και αποφασισμένο για ύπνο. Θα σας πω αν δούλεψε το σύστημα την επόμενη φορά:
Τρόποι θετικής επικοινωνίας όταν το παιδί σε στέλνει για… ντους
-Η Τακτική του Αιφνιδιασμού: Γίνε απρόβλεπτος
Στην εποχή «αντίστασης στην εξουσία» (συνήθως μεταξύ 2-3 ετών) μια τακτική που φαίνεται να φέρνει αποτελέσματα είναι να ζητάμε από τα παιδιά να κάνουν το… αντίθετο από αυτό που θέλουμε! Είναι μια παρακινδυνευμένη τακτική, που όμως μπορεί να κάνει θαύματα πού και πού.
Π.χ. Δεν θα κάνει κανείς ντους τώρα. Θα κάνω μόνο εγώ με την ησυχία μου.
-Η Τακτική της «Αμερικάνικης Ταινίας»
Δίνουμε βάρος στο συναίσθημα που κρύβεται πίσω από τη συμπεριφορά του παιδιού:
Π.χ. Μου φαίνεσαι πολύ κουρασμένος και γι’αυτό γκρινιάζεις. Ξέρεις τι κάνουμε όταν είμαστε κουρασμένοι; Κάτι που μας χαλαρώνει. Το ξέρω ότι δεν σου αρέσει τώρα το μπάνιο, αλλά όλοι ξέρουν ότι αυτό μας χαλαρώνει.
-Η Τακτική του Συμφεροντολόγου:
Δείχνουμε στο παιδί ότι αυτό που του λέμε να κάνει δεν είναι διαταγή (γιατί εσύ το είπες!) αλλά είναι προτροπή για το συμφέρον του:
Π.χ. «Αν κάνεις μπάνιο θα ηρεμήσεις κι εσύ κι εγώ. Θα κάνουμε μόνο 5 λεπτά. Τώρα χάνουμε χρόνο με αυτά που κάνεις». Στη συγκεκριμένη περίπτωση καλό είναι να δείξουμε στο ρολόι τι σημαίνει 5 λεπτά.
-Η Τακτική της Κουφαμάρας
Δεν μπαίνουμε σε αντιδικία με το παιδί. Έχουμε ήδη κάνει 100 συζητήσεις και έχουμε κουραστεί να παρακαλάμε για το αυτονόητο. Χωρίς θυμό, με ψύχραιμες και όχι βίαιες κινήσεις, χωρίς έκφραση στο πρόσωπο, απλά ξεντύνουμε το παιδί λέγοντας: «Είπαμε είναι η ώρα για μπάνιο. Δεν το συζητώ άλλο». Για να αποφύγουμε τα παζάρια, απλά, δεν κοιτάζουμε το παιδί. Επαναλαμβάνουμε μόνο τον κανόνα ως απρόσωπη υπενθύμιση: «Είναι ώρα για μπάνιο».
Άλλες τακτικές:
Αφήνουμε το παιδί να υποστεί τις συνέπειες των πράξεών του. Αυτό προϋποθέτει ότι έχουμε κάνει συμφωνία από πριν μαζί του.
Τα όρια πρέπει να είναι ανάλογα της ηλικίας, χαρακτήρα και βαρύτητας της πράξης του παιδιού, πρέπει όμως να δείχνουμε σταθερότητα από τη στιγμή που τα έχουμε θέσει.
Δίνουμε επιλογές: «Θα κάνεις μπάνιο πριν ή μετά το φαγητό»;
Εξετάζουμε μήπως το έχουμε παρακάνει κι εμείς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα παιδιά είναι παιδιά και όχι στρατιωτάκια.
Βάζουμε μαγεία και παιχνίδι στη δραστηριότητα που θέλουμε να κάνει το παιδί. Το μπάνιο, π.χ., μπορεί να είναι μια διαδικασία όπου λέμε αστεία, παίζουμε κ.τ.λ.
Μήνυμα σε πρώτο πρόσωπο: Αντί να προσβάλουμε το παιδί μιλάμε για εμάς: «Έχω κουραστεί να σε παρακαλάω. Δεν είναι καλή η μέρα μου σήμερα/ Αυτό που κάνεις με θυμώνει/Δεν μπορούμε να συζητάμε όταν διακόπτεις».
Αν νιώθουμε ότι χάνουμε την ψυχραιμία αλλάζουμε χώρο/φεύγουμε από το δωμάτιο ώσπου να ηρεμήσουμε.
Αν τίποτε από όλα αυτά δεν πιάσει, πάρτε μια φίλη ή ένα φίλο σας και πηγαίνετε στο πιο κοντινό μπαρ για να πιείτε και να ξεχάσετε!
Να κάνεις εσύ ντους!
-Έλα, ήρθε η ώρα να κάνουμε μπάνιο.
-Τώρα παίζω. Να κάνουμε αύριο.
-Εντάξει, σε λίγο.
-Όχι σε λίγο.
-Μα έχεις να κάνεις από προχθές.
-….
-Θα μυρίζεις άσχημα.
-Δεν με νοιάζει.
-Καλά. Τέλειωσε το παιχνίδι σου και κάνεις μετά μπάνιο.
Αφήνω τον τρίχρονο γιο μου στο δωμάτιο να παίζει και κάνω ασκήσεις χαλάρωσης. Ή μάλλον θα ήθελα να κάνω ασκήσεις χαλάρωσης. Το μόνο που προλαβαίνω είναι να πάρω μια ανάσα, γιατί πηγαίνοντας στο σαλόνι βλέπω τον μεγάλο μου γιο (οδεύει στα 13) να παλεύει με την (5 χρόνων) κόρη μου. Δεν είναι που ξέρω πως σε 30’’ θα αρχίσουν τα γοερά κλάματα από τη μικρή και οι «χαρακτηρισμοί» για την αδελφή του από τον μεγάλο, που θα οδηγήσουν σε γενική σύρραξη… Είναι που πριν γυρίσω την πλάτη μου είχα αφήσει τον μεγάλο στο δωμάτιό του να διαβάζει για το επαναληπτικό τεστ στην Ιστορία.
-Άσε την αδερφή σου και πήγαινε να διαβάσεις. Δεν θα προλάβεις
-Είμαι κουρασμένος. Σε λίγο…
Εκείνη τη στιγμή κάνει ένα κεφαλοκλείδωμα στη μικρή. Έπεσα μέσα! Στα 29’’ άρχισαν τα γοερά κλάματα.
-Δεν της έκανα τίποτα. Επίτηδες κλαίει. Είναι χαζή.
-Πήγαινε να διαβάσεις.
-Είμαι κουρασμένος σου λέω.
-Για να παλεύεις δεν είσαι κουρασμένος;
-Να μην παίξω λίγο με τ’ αδέρφια μου;
Πρέπει να έχω κοκκινίσει και να βγάζω καπνούς από τ’ αφτιά μου…
-Έχεις διαγώνισμα.
Νομίζω πως πλέον φωνάζω. Πού πήγαν οι παλιοί καλοί καιροί που τα παιδιά έτρεμαν τους γονείς τους; Τι να κάνουμε όταν δεν μας ακούνε εμείς οι οπαδοί του φιλελεύθερου-αντιαυταρχικού μοντέλου;
-Αν δεν πας τώρα αμέσως στο δωμάτιό σου να διαβάσεις, θα…
Τι να πω, Θεέ μου; Ποια ποινή να επιβάλλω; Και θα τηρήσω ό,τι πω πάνω στα νεύρα μου ή θα κάνω τα πράγματα χειρότερα μιλώντας για ποινές που δεν εφαρμόζονται ποτέ;
Ο μεγάλος είναι μάστορας των διαπραγματεύσεων, που όπως λένε οι ειδικοί δεν οδηγούν πουθενά. Στο τέλος πάει στο δωμάτιό του, ρίχνοντας φυσικά το φταίξιμο στην αδελφή του. Ύστερα από λίγο ακούω μουσική χιπ χοπ να βγαίνει πίσω από την κλειστή πόρτα. Ανοίγω και τον βλέπω στο πάτωμα με το βιβλίο, ενώ από το CD player ακούγεται το «Γκρικ λόβερ με τρίχα για πουλόβερ» από τα Ημισκούμπρια.
-Κλείστο. Πώς διαβάζεις έτσι;
-Δεν μπορώ να συγκεντρωθώ χωρίς μουσική.
-Καλά. Χαμήλωσέ το.
Ο αγώνας τώρα συνεχίζεται!
Κλείνω την πόρτα. Θα επιστρέψω μετά να διαβάσουμε Ιστορία μαζί. Ομολογώ πως τα τελευταία χρόνια έχω βελτιώσει τη μόρφωσή μου σε πολλούς τομείς!
Η ώρα όμως έχει περάσει και πάω πάλι στον μικρό.
-Έλα. Ήρθε η ώρα για μπάνιο.
-Όχι.
-Θα σου κάνω μόνο ντους.
-Να κάνεις εσύ ντους.
Πάω και τον παίρνω στα χέρια μου με σκοπό να επιβάλλω το δίκιο του ισχυρότερου. Αρχίζει να χτυπιέται και να ουρλιάζει. Αξιοποιεί και το πλούσιο λεξιλόγιο που έχει μάθει από τα μεγάλα του αδέρφια. Τον αφήνω κάτω να χτυπιέται στο πάτωμα. Εκτοξεύει κι ένα παιχνίδι του στον τοίχο (ευτυχώς όχι πάνω μου).
-Να κάνεις εσύ ντους, επαναλαμβάνει κάμποσες φορές.
-Θέλω τη μαμά, συνεχίζει γνωρίζοντας πως η μαμά λείπει σε δουλειά.
-Η μαμά έχει δουλειά.
-Να φύγεις εσύ. Δεν είσαι ο μπαμπάς μου.
Υποχωρώ ατάκτως και πάω στο σαλόνι. Προσπαθώ να μείνω ψύχραιμος καθώς τα δολοφονικά μου ένστικτα έχουν ξυπνήσει. Και τότε έρχεται το κερασάκι στην τούρτα.
Η μικρή, στρογγυλοκαθισμένη στον καναπέ, βλέπει DVD.
-Τι κάνεις εκεί;
Ούτε καν γυρίζει να μου απαντήσει. Παίρνω το τηλεκοντρόλ και κλείνω την τηλεόραση.
Τα κλάματα αρχίζουν σαν να πάτησα κάποιο ειδικό κουμπί στο τηλεκοντρόλ, ταυτόχρονα με το κλείσιμο της τηλεόρασης:
-Θέλω να δω την Μπάρμπι.
-Μα ξέρεις ότι δεν βλέπουμε κάθε μέρα DVD. Σε λίγο θα πρέπει κιόλας να κοιμηθείς. Αύριο έχεις σχολείο. Είναι ήδη αργά. Έλα. Θα σου διαβάσω τη «Νεράιδα του Ουράνιου Τόξου»…
Εδώ φαίνεται πως τα κατάφερα. 1-2 το σκορ…
Όταν γύρισε η μαμά βρήκε τον μικρό ξύπνιο, χωρίς να έχει κάνει μπάνιο, εμένα να τσακώνομαι με τον μεγάλο για τις τρεις πόλεις των Φοινίκων και την κόρη, που νόμιζα κοιμισμένη από ώρα, αφού της είχα διαβάσει το.. μισό βιβλίο, να εμφανίζεται στο σαλόνι.
0-3 το σκορ!
Όταν κοιμήθηκαν, αργά το βράδυ, πήρα μια φίλη μου ψυχολόγο. Να τι σημείωσα από την κουβέντα μας, που με έστειλε πιο ήρεμο και αποφασισμένο για ύπνο. Θα σας πω αν δούλεψε το σύστημα την επόμενη φορά:
Τρόποι θετικής επικοινωνίας όταν το παιδί σε στέλνει για… ντους
-Η Τακτική του Αιφνιδιασμού: Γίνε απρόβλεπτος
Στην εποχή «αντίστασης στην εξουσία» (συνήθως μεταξύ 2-3 ετών) μια τακτική που φαίνεται να φέρνει αποτελέσματα είναι να ζητάμε από τα παιδιά να κάνουν το… αντίθετο από αυτό που θέλουμε! Είναι μια παρακινδυνευμένη τακτική, που όμως μπορεί να κάνει θαύματα πού και πού.
Π.χ. Δεν θα κάνει κανείς ντους τώρα. Θα κάνω μόνο εγώ με την ησυχία μου.
-Η Τακτική της «Αμερικάνικης Ταινίας»
Δίνουμε βάρος στο συναίσθημα που κρύβεται πίσω από τη συμπεριφορά του παιδιού:
Π.χ. Μου φαίνεσαι πολύ κουρασμένος και γι’αυτό γκρινιάζεις. Ξέρεις τι κάνουμε όταν είμαστε κουρασμένοι; Κάτι που μας χαλαρώνει. Το ξέρω ότι δεν σου αρέσει τώρα το μπάνιο, αλλά όλοι ξέρουν ότι αυτό μας χαλαρώνει.
-Η Τακτική του Συμφεροντολόγου:
Δείχνουμε στο παιδί ότι αυτό που του λέμε να κάνει δεν είναι διαταγή (γιατί εσύ το είπες!) αλλά είναι προτροπή για το συμφέρον του:
Π.χ. «Αν κάνεις μπάνιο θα ηρεμήσεις κι εσύ κι εγώ. Θα κάνουμε μόνο 5 λεπτά. Τώρα χάνουμε χρόνο με αυτά που κάνεις». Στη συγκεκριμένη περίπτωση καλό είναι να δείξουμε στο ρολόι τι σημαίνει 5 λεπτά.
-Η Τακτική της Κουφαμάρας
Δεν μπαίνουμε σε αντιδικία με το παιδί. Έχουμε ήδη κάνει 100 συζητήσεις και έχουμε κουραστεί να παρακαλάμε για το αυτονόητο. Χωρίς θυμό, με ψύχραιμες και όχι βίαιες κινήσεις, χωρίς έκφραση στο πρόσωπο, απλά ξεντύνουμε το παιδί λέγοντας: «Είπαμε είναι η ώρα για μπάνιο. Δεν το συζητώ άλλο». Για να αποφύγουμε τα παζάρια, απλά, δεν κοιτάζουμε το παιδί. Επαναλαμβάνουμε μόνο τον κανόνα ως απρόσωπη υπενθύμιση: «Είναι ώρα για μπάνιο».
Άλλες τακτικές:
Αφήνουμε το παιδί να υποστεί τις συνέπειες των πράξεών του. Αυτό προϋποθέτει ότι έχουμε κάνει συμφωνία από πριν μαζί του.
Τα όρια πρέπει να είναι ανάλογα της ηλικίας, χαρακτήρα και βαρύτητας της πράξης του παιδιού, πρέπει όμως να δείχνουμε σταθερότητα από τη στιγμή που τα έχουμε θέσει.
Δίνουμε επιλογές: «Θα κάνεις μπάνιο πριν ή μετά το φαγητό»;
Εξετάζουμε μήπως το έχουμε παρακάνει κι εμείς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα παιδιά είναι παιδιά και όχι στρατιωτάκια.
Βάζουμε μαγεία και παιχνίδι στη δραστηριότητα που θέλουμε να κάνει το παιδί. Το μπάνιο, π.χ., μπορεί να είναι μια διαδικασία όπου λέμε αστεία, παίζουμε κ.τ.λ.
Μήνυμα σε πρώτο πρόσωπο: Αντί να προσβάλουμε το παιδί μιλάμε για εμάς: «Έχω κουραστεί να σε παρακαλάω. Δεν είναι καλή η μέρα μου σήμερα/ Αυτό που κάνεις με θυμώνει/Δεν μπορούμε να συζητάμε όταν διακόπτεις».
Αν νιώθουμε ότι χάνουμε την ψυχραιμία αλλάζουμε χώρο/φεύγουμε από το δωμάτιο ώσπου να ηρεμήσουμε.
Αν τίποτε από όλα αυτά δεν πιάσει, πάρτε μια φίλη ή ένα φίλο σας και πηγαίνετε στο πιο κοντινό μπαρ για να πιείτε και να ξεχάσετε!