του Σ. Χατζημανώλη
Οι αρχαίοι Αθηναίοι δημιούργησαν μια μορφή τέχνης που σήμερα αποκαλούμε άσεμνη, βρώμικη ή ελαφριά πορνογραφία, αναφέρει σε άρθρο γνώμης ο δημοσιογράφος Λιουκ Σλάτερι της έγκυρης αυστραλιανής εφημερίδας ‘Δι Οστράλιαν’ (The Australian).
Αφορμή για το άρθρο του κ. Luke Slattery, με τίτλο "The Greeks had a blue word for it", στάθηκε η νέα σειρά μεταφράσεων του έργου του Αριστοφάνη από την ‘Κλασική Βιβλιοθήκη Λομπ’ (Loeb Classical Library) του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Το άρθρο επικεντρώνεται στον καυστικό και συχνά βωμολόχο λόγο του Αριστοφάνη και επισημαίνεται ότι οι νέες μεταφράσεις του έργου του φωτίζουν αυτή την πλευρά του, σε αντίθεση με παλαιότερες που την απέκρυπταν.
Ο αρθρογράφος σημειώνει ότι οι αρχαίοι Έλληνες, όπως γνωρίζουν όλοι οι μαθητές ή όπως τουλάχιστον γνώριζαν παλαιότερα, δημιούργησαν τη δημοκρατία, την κωμωδία, την τραγωδία και την φιλοσοφία. Και πολλές από τις σύγχρονες λέξεις που σηματοδοτούν τον πολιτισμό έχουν τη ρίζα τους στην αττική διάλεκτο της αρχαίας Αθήνας.
Αλλά "δεν είναι όλα τα δώρα που αποκτήσαμε από τους σεβαστούς προγόνους μας χρυσά, καθώς οι Αθηναίοι δημιούργησαν επίσης μια μορφή τέχνης που σήμερα αποκαλούμε άσεμνη, βρώμικη ή ελαφριά πορνογραφία". Συγκεκριμένα, "η γλώσσα του θεάτρου, αυτής της μοναδικής αθηναϊκής συμβολής στο δυτικό πολιτισμό, ήταν εντελώς άσεμνη". Δίνονται χαρακτηριστικά παραδείγματα από έργα του Αριστοφάνη και επισημαίνεται ότι για έναν τουλάχιστον αιώνα οι εκδότες της κλασικής σειράς Λομπ του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ απέκρυπταν την καυστική διονυσιακή πλευρά του έργου του Αριστοφάνη. Ωστόσο οι πρόσφατες μεταφράσεις του Αριστοφάνη στη σειρά Λομπ είναι πιο πιστές στο αρχικό κείμενο, στο πλαίσιο της προόδου της επιστημονικής κοινότητας και μιας πιο φιλελεύθερης αντίληψης απέναντι στους αστεϊσμούς με σεξουαλικά υπονοούμενα.
Όπως επισημαίνει μια Γερμανίδα καθηγήτρια των κλασικών σπουδών, οι μεταφράσεις των εκδόσεων Loeb δείχνουν τελικά επίσης τις πολιτιστικές τάσεις των εποχών κατά τις οποίες συγγράφονται. Παλαιότερα η κλασική εκπαίδευση θεωρούνταν τμήμα της καλλιέργειας και της διαμόρφωσης μιας ελίτ. Στις μέρες μας η αναβίωση των κλασικών σπουδών διευρύνει το ενδιαφέρον μας για το παρελθόν και συμπεριλαμβάνει στον όρο "κλασικός" και θέματα που παλαιότερα φαίνονταν βάρβαρα. Το έργο του Αριστοφάνη εμπεριέχει άσεμνα αστεία, αλλά ο θεατρικός λόγος του συνδυάζει την υψηλής αξίας γλώσσα με το χυδαίο. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, ο ανατρεπτικός λόγος του Αριστοφάνη είχε ένα λογικό στόχο, την κοινωνική κριτική, η οποία είναι απαραίτητη για την υγιή λειτουργία της Δημοκρατίας.-
