Και δεν είναι μόνον οι λογαριασμοί ηλεκτρικού, νερού και τηλεφώνου. Η επιδείνωση της κοινωνικής κρίσης αντανακλάται πλέον καθημερινά στα δημαρχεία, όπου τα αιτήματα επισιτιστικής βοήθειας από το καλοκαίρι μέχρι σήμερα, σε ορισμένες περιοχές κυρίως στην Αττική, έχουν διπλασιαστεί.
Η έκρηξη της φτώχειας αποτυπώνεται στα στοιχεία των κοινωνικών υπηρεσιών του Δήμου Αθηναίων αλλά και των μεγάλων δήμων της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Στην Αθήνα καθημερινά δίνονται 1.200 γεύματα με τη συνεργασία της Εκκλησίας και μοιράζονται άλλα 1.000 πακέτα. Περισσότερες από 200 οικογένειες καλύπτουν τις καθημερινές τους ανάγκες σε τρόφιμα από το κοινωνικό παντοπωλείο και άλλες τόσες δέχονται πακέτα με είδη πρώτης ανάγκης σε εβδομαδιαία βάση. Εκατοντάδες είναι και οι άνθρωποι που απευθύνονται περιστασιακά στις κοινωνικές υπηρεσίες, για να πάρουν μερικά πακέτα μακαρόνια και γάλα εβαπορέ.
Ο υπεύθυνος του κέντρου υποδοχής αστέγων της Αθήνας Γ. Αποστολόπουλος επισημαίνει ότι αυξάνεται καθημερινά ο αριθμός των ανθρώπων που βρίσκουν κατάλυμα στις πλατείες, όπως και αυτών που απευθύνονται για τρόφιμα στις κοινωνικές δομές. «Υπάρχουν άνθρωποι που διανύουν χιλιόμετρα, από την Κηφισιά και τη Βούλα, το Φάληρο και τη Γλυφάδα, για να πάρουν το φαγητό της ημέρας». Τα Σαββατοκύριακα ο δήμος στέλνει τρόφιμα στις Φυλακές Κορυδαλλού και παίρνει φαγητό για τους ανθρώπους που είναι στα συσσίτια. Σε αντάλλαγμα προσφέρει ρούχα που συγκεντρώνονται στο κέντρο αλληλεγγύης του Δήμου, στην οδό Πειραιώς.
Μπορεί ο δήμος να σηκώσει το βάρος της φτώχειας; Τα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού προς τους ΟΤΑ έχουν μειωθεί δραστικά (30%) και θα μειωθούν περαιτέρω το 2012. Και από την άλλη, όπως επισημαίνει ο δήμαρχος Γ. Καμίνης, μειώνονται τα ίδια έσοδα του δήμου λόγω της ύφεσης. Μέσα στην ασφυκτική στενότητα «εμείς έπρεπε να φροντίσουμε να φτιάξουμε ένα κοινωνικό "μαξιλάρι", τόσο στο επίπεδο στήριξης της οικογένειας με τους βρεφονηπιακούς σταθμούς κ.λπ. όσο και στο επίπεδο των σκληρά δοκιμαζόμενων συμπολιτών μας με προγράμματα συσσιτίων και ευρύτερης στήριξης απόρων και αστέγων».
Είναι ενδεικτικό ότι ουδείς συζητεί για το μεγαλύτερο χριστουγεννιάτικο δέντρο της Ευρώπης, ή για φαντασμαγορική υποδοχή του νέου έτους, όπως γινόταν τέτοιες μέρες τα προηγούμενα χρόνια. Το μέλημα της Αθήνας λέει ο Γ. Καμίνης είναι να αποδείξει ότι γιορτά-ΖΕΙ. Το μέλημα αυτό που γίνεται ολοφάνερο άγχος, να κρατήσουν ζωντανή την πόλη, έχουν όλοι οι δήμοι, από τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη έως τους δήμους της περιφέρειας, όπου μέχρι πρότινος η κοινωνική αλληλεγγύη απορροφούσε τους κραδασμούς της οικονομικής κρίσης.
Η εικόνα δεν είναι διαφορετική στα προάστια. Από τα Ανω Λιόσια μέχρι το Πέραμα και από την Αργυρούπολη μέχρι την Κηφισιά οι δήμοι δέχονται καθημερινά εκατοντάδες αιτήματα απόγνωσης, από δημότες που στερούνται πλέον και τα προς το ζην. Και μην μπορώντας να καλύψουν τις ζωτικές ανάγκες των συμπολιτών τους με τις δομές και τα περιορισμένα κονδύλια που διαθέτουν σήμερα, αναζητούν νέους τρόπους οργάνωσης και κοινωνικής αλληλεγγύης.
Στο Δήμο Νίκαιας-Ρέντη, κάθε Τετάρτη απόγευμα που το δημαρχείο είναι ανοιχτό για τους δημότες, καταγράφονται εκατοντάδες νέα αιτήματα βοήθειας. Μέχρι πρότινος, αυτά τα αιτήματα προέρχονταν κυρίως από ηλικιωμένους, συνταξιούχους και ανθρώπους που έχουν υποβάλει τα χαρτιά συνταξιοδότησης. Με την ανεργία να έχει ξεπεράσει το 20% η ανέχεια εξαπλώνεται ραγδαία και στα νέα νοικοκυριά. «Πολλές οικογένειες δεν έχουν πλέον κανένα εισόδημα αφού και οι δύο γονείς είναι άνεργοι και γνωρίζουμε ανθρώπους που δεν μπορούν να αγοράσουν ούτε το γάλα των παιδιών τους» σημειώνει ο δήμαρχος Γ. Ιωακειμίδης. Ο δήμος μέχρι το καλοκαίρι μοίραζε γύρω στα 50 γεύματα σε άτομα με οξύ οικονομικό πρόβλημα. Από τον περασμένο μήνα τα γεύματα έχουν διπλασιαστεί. Παράλληλα στο δημαρχείο έχει γίνει υπηρεσία συγκέντρωσης ειδών βασικής ανάγκης τα οποία πακετάρονται και δίνονται σε 200 οικογένειες. Ο δήμος έχει την τύχη να φιλοξενεί στα διοικητικά του όρια την κεντρική λαχαναγορά και οι έμποροι συγκεντρώνουν τακτικά τα αδιάθετα προϊόντα τους και τα δίνουν στο δημαρχείο.
Στη Νέα Ιωνία η κοινωνική υπηρεσία του δήμου έχει καταγράψει το τελευταίο τρίμηνο 500 νοικοκυριά με οξύ οικονομικό πρόβλημα και ο κατάλογος μέρα με τη μέρα μεγαλώνει. «Μέχρι τις γιορτές ο αριθμός αυτός μπορεί να διπλασιαστεί» προβλέπει ο δήμαρχος Η. Γκότσης και δεν κρύβει την ανησυχία του για το πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες όλων αυτών των ανθρώπων. Ο δήμος έχει ξεκινήσει τη λειτουργία κοινωνικού παντοπωλείου, που βασίζεται στις προσφορές οικογενειών και επιχειρήσεων της περιοχής, ενώ παράλληλα σχεδιάζει τη σύσταση ενός δικτύου διανομής τροφίμων, με μεταφορά πόρων από άλλες δράσεις. Η επαναλειτουργία του προγράμματος βοήθειας στο σπίτι δεν αρκεί για να καλύψει όλα τα αιτήματα. Η εναλλακτική λύση του δήμου είναι να στήσει παράλληλα με τη δημοτική υπηρεσία και ένα δίκτυο εθελοντών. Η πρόσκληση διατυπώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα και ήδη έχουν εγγραφεί 10 άτομα, μεταξύ αυτών και γιατροί που διαμένουν στην περιοχή.
Επέκταση των κοινωνικών δράσεων σχεδιάζουν και οι Δήμοι Περιστερίου, Λιοσίων, Πετρούπολης, οι οποίοι διαθέτουν δομές κοινωνικών παντοπωλείων ή διάθεσης ειδών πρώτης ανάγκης, όπως και οι Δήμοι Πειραιά, Περάματος, Δραπετσώνας που έχουν τα υψηλότερα ποσοστά ανεργία και έκρηξη της φτώχειας.
Η μακροχρόνια ανεργίας έχει ως συνέπεια ακόμη και τη στέρηση των υπηρεσιών υγείας. Οι δήμοι αναζητούν λύση στην πρόσκληση εθελοντών γιατρών. Το πρόβλημα αυτό αρχίζει να εμφανίζεται και σε περιοχές που θεωρούνταν λιγότερο ευάλωτες οικονομικά, όπως στο Ελληνικό και την Αργυρούπολη. Ο δήμος έχει απευθυνθεί σε όλους τους γιατρούς της περιοχής και έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο εθελοντικών υπηρεσιών υγείας. Οπως εξηγεί ο δήμαρχος Χ. Κορτζίδης, «ο δήμος έχει κάνει μητρώο των ανθρώπων που δεν έχουν ασφαλιστική κάλυψη και παραπέμπει τα περιστατικά στους γιατρούς που δήλωσαν εθελοντική συμμετοχή».
