Η συνέντευξη του Διονύση Σαββόπουλου στον Άρη Δημοκίδη...
Συνάντησα τον Διονύση Σαββόπουλο σε μια αίθουσα συσκέψεων του Sani Resort, στη Χαλκιδική. Ήρθα επί τούτου, για να μιλήσω μαζί του με αφορμή τη συναυλία που δίνει το Σάββατο 4/8 στο Λόφο της Σάνης.
Δεν ήθελε να...
τον ηχογραφήσω - μου υπαγόρευσε λέξη λέξη τις απαντήσεις του, και μετά του τις ξαναδιάβασα. Είχα ακούσει πως κάποτε έκπληκτος είδε μια συνέντευξη που έδωσε, δημοσιευμένη χωρίς καμία επιμέλεια: ο δημοσιογράφος την είχε μεταφέρει ακριβώς στο χαρτί, με όλα τα "Χμ", τα "Ε..." και τα συντακτικά λάθη που μπορεί να κάνουμε όταν μιλάμε ελεύθερα. (Τέτοιες συνεντεύξεις ο Andy Warhol τις θεωρούσε τέχνη και το περιοδικό του, το Interview, ήταν γεμάτο με πιστές απομαγνητοφωνήσεις χαοτικών συνεντεύξεων.)
"Από τότε έχω την αίσθηση ότι μερικοί δημοσιογράφοι δεν πρόκειται να δουλέψουν πάνω στο κείμενο, δεν πρόκειται να επιμεληθούν τα λεγόμενά μου" μου είπε με χαμόγελο πριν ξεκινήσουμε τη συνέντευξη (στην οποία έκανε προκαταβολικά ο ίδιος την επιμέλεια, αντί για μένα), δείχοντας νεότατος, με τα απλά ρούχα του και τα ωραία αθλητικά του παπούτσια κι ένα πρόσωπο γλυκό που δε μοιάζει να γερνάει ποτέ.
Σας είχα ξαναδεί σε συναυλία στο Λόφο της Σάνης -μέσα της δεκαετίας του '90;- και ήταν αξέχαστη εμπειρία. Πώς νιώθετε που θα ξαναβρίσκεστε εδώ;
Στη Σάνη, είναι κανείς από τώρα στον παράδεισο. Έτσι αισθάνομαι. Χαίρομαι που θα συναντήσω πάλι τους εγκάρδιους Ανδρεάδηδες και φυσικά, αυτήν την αφράτη μαμά που λέγεται Ολγα Ταμπουρή. Είναι νομίζω η τέταρτη ή η πέμπτη φορά που παίζω στο Sani Festival - φέτος έφερα μαζί μου και τα εγγονια μου και την Άσπα. Κάθε φορά που παίζω εδώ συναντώ εκατοντάδες Σαλονικιούς που τους είχα χαμένους, διότι όταν ανεβαίνω στην Θεσσαλονίκη τρέχουν στις δουλειές τους και δεν ευκαιρούν - και δεν τους βρίσκεις εύκολα. Εγώ είμαι μαθημένος να περπατώ στην Τσιμισκή, όπως παλιά, και να τους συναντώ όλους. Αλλά τώρα πια δεν είναι έτσι, κοντεύουν να γίνουν Αθηναίοι κι οι Θεσσαλονικείς. Ενώ κάθε φορά που ανεβαίνω στη Χαλκιδική να ξεκουραστώ λίγο τους βρίσκω όλους. Εδώ κατοικοεδρεύουν τον Αύγουστο φαινεται.
Ο τίτλος της συναυλίας σας είναι "Ο Πολιτευτής" με υπότιτλο 'Μουσικοπολιτικά και άλλα'. Πώς τον επιλέξατε;
Αυτός είναι ο τίτλος: Ο Πολιτευτής. Κι όχι όπως γράφουν στα έντυπα "Διονύσης Σαββόπουλος: ο Πολιτευτής."
Το γράφει και στα αγγλικά. Dionisis Savvopoulos: The Politician. Λέτε να νομίσουν οι ξένοι ότι εμφανίζεται κανένας πολιτικός;
Μα ναι! Αλλά έχω συνηθίσει από τσαπατσουλιές εντύπων της τελευταίας στιγμής...
Τι είναι αυτό που κυρίως θέλετε να πείτε μ' αυτή τη συναυλία, που διαβάζω πως θα έχει 27 απ' τα πιο πολιτικά σας τραγούδια;
Το Νοέμβρη του 1974, καραμπινάτη μεταπολίτευση, κυκλοφόρησα σε 45ρια τρία φρέσκα, τότε, τραγούδια μου: Ο Πολιτευτής, Σαν τον Καραγκιόζη, Για την Κύπρο. Κόλλησα κι ένα τραγουδάκι του Μπαγιαντέρα, τον Καθρέφτη.
Τότε παντού άκουγες Θεοδωράκη, Ρίτσο, Βάρναλη, και διάφορα άλλα επικά, οπότε εκείνα, τα δικά μου, τους φάνηκαν παράξενα - και μούτρωσαν οι κομματικές νεολαίες. Εγώ όμως τα έγραψα έτσι όπως τα έγραψα, γιατί δεν μου άρεζε καθόλου το σκηνικό που στηνόταν, και φοβόμουν τη συνέχεια του έργου που επρόκειτο να παιχθεί. Έκτοτε έγραψα καμιά κατοσταριά ακόμη άλλα τραγούδια και τώρα διάλεξα περίπου 27 απ' αυτά για να ξαναγυρίσω σε εκείνη την μακρινή εποχή της Μεταπολίτευσης, γιατί από εκεί ξεκίνησε το κακό.
Εκεί, στη Μεταπολίτευση είναι η ρίζα του τέρατος που μας βασανίζει τώρα. Το κάνω για να αισθανθούμε λίγο πώς ήταν τότε, μήπως και σκεφτούμε, έστω και την τελευταία στιγμή, ψυχραιμότερα και δημιουργικοτερα.
Ξέρω ότι δεν γράφετε πια τραγούδια. Νιώθετε ότι σας εγκατέλειψε η έμπνευση;
Δεν με εγκατελειψε η έμπνευση. Απλώς δεν γράφω επειδή δεν νιώθω την ανάγκη. Θα ήταν σαν να σας κοροϊδεύω αν έγραφα μόνο και μόνο επειδή πρέπει - ποτέ μου δεν δούλεψα έτσι. Η έμπνευση έρχεται να με βοηθήσει όταν παίζω. Στήνω καταπληκτικά προγράμματα τα τελευταία 10 χρόνια. Τις προάλλες τραγούδησα 27 τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι στο Αρχαιο Ωδειο της Πάτρας - θα το ξανακάνω και στην Αθηνα και στη Θεσσαλονίκη. Νιώθω την ανάγκη να τα τραγουδήσω τα τραγούδια του, ιδίως τώρα, μολονότι δεν διαθέτω τη φωνή που θα επέλεγε ο Μάνος. Ηταν όμως καταπληκτική νύχτα, το θέατρο σηκώθηκε όρθιο.
Ο Μανος Χατζιδάκις λοιπόν. Να ένας πραγματικός αντιστασιακός.
Σημαντικότατος αντιστασιακός! Υπάρχει μια παράδοξη πραξη αντίστασης μέσα σ' αυτά τα αγαπημένα τραγούδια του Χατζιδάκι. Διότι αντίσταση δεν είναι οι μούντζες - η ίδια η ομορφιά είναι αντίσταση. Ο Ντοστογιεφκι ελεγε: "Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο". Κι αν θέλετε τη γνώμη μου -και πολλών άλλων ευτυχώς- μια κορυφαια πραξη αντιστασης στη χουντα ηταν ο Μεγάλος Ερωτικός του Χατζιδάκι το 1972.
Οπότε, τώρα που δε γράφετε μουσική και διοχετεύετε τη δημιουργικότητά σας στις συναυλίες, έχει αλλάξει κάτι στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζετε τα τραγούδια;
Τώρα που σώπασε ο συνθέτης μέσα μου, τραγουδώ καλύτερα και πιο ελεύθερα.
Γιατί;
Μα γιατί δεν τον έχω να μου γκρινιάζει, να μου λέει "Δεν είναι ετσι, δεν το λες καλά"...
Πώς σας φάνηκε η Τελετή Έναρξης του Λονδίνου που έγινε πριν από μια βδομάδα;
Δεν θέλω να συγκρίνω αλλά η τελετή του Λονδίνου δεν είχε κανένα ποιητικό στόχο και δυστυχώς κανένα ποιητικό αποτέλεσμα. Ο Χάρι Πότερ είναι καλύτερος απ' τον Άμλετ ή απ' τον Όλιβερ Τουίστ; Ο Μίστερ Μπιν είναι καλός, δε λέω, αλλά ο Τσάρλι Τσάπλιν ήταν εκατό φορές καλύτερος. Μ' άρεσε ο Τζέημς Μποντ που έφερνε τη Βασίλισσα με την καπελαδούρα. Αλλά το όλον, πολύ λαϊκούρα - καμία ποίηση, καμία κομψότητα.
Τι σας έμεινε απ' τις δικές μας Τελετές (σε μία απ' τις οποίες συμμετείχατε), οκτώ χρόνια μετά;
Οι δικοί μας Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν μια ευγενική αυταπάτη. Αλλά μιλώντας για τελετές οι δικές μας ήταν αληθινά συναρπαστικες, ευγενείς κι ο Δημήτρης Παπαϊωάννου αληθινός πρίγκιψ.
Μεγαλώνοντας νιώθετε να γίνεστε σοφότερος;
Πιο σοφός δεν ξέρω, μάλλον πιο χαζός έγινα, Πράγματα που με κάναν έξαλλο τώρα δε με κάνουν και τόσο. Αν κάποιο πρόσωπο κοντινό μου μου κάνει μια στραβή, του την χαρίζω. Από αγάπη. Κι αν η στραβή προέρχεται από το άθλιο περιβάλλον γενικα, έχω πια την τάση να παραβλέπω. Από βαρεμάρα...
Επίσης κοιμάμαι καλύτερα - περιορίστηκαν τα προβλήματα ύπνου που είχα. Χαίρομαι περισσότερο τους ανθρώπους που αγαπώ κι ευχαριστιέμαι περισσότερο το πάλκο και το κοινό όταν παίζω.
Απ' όλους τους δίσκους που φτιάξατε, υπάρχει κάποιος που θα προτιμούσατε να λείπει απ' τις "πίσω σας σελίδες", ή τέλος πάντων κάποιος που θα τον φτιάχνατε διαφορετικό;
Δεν με ενθουσιάζουν οι δίσκοι μου, διότι τους φανταζόμουν διαφορετικά όταν έγραφα. Ας τολμήσει όμως κάποιος να μου το πει αυτό, θα κοροϊδέψω αυτόν και τα γούστα του μέχρι να τον πεθάνω!
